Home » Neurologia » Czas na rehabilitację
neurologia

Czas na rehabilitację

pacjent podczas rehabilitacji
pacjent podczas rehabilitacji

Bez względu na liczbę specjalistów zaangażowanych w proces usprawniania, nie uzyskamy założonego celu bez aktywnej postawy pacjenta. Recommendations on Rehabilitation Services for Persons with Multiple Sclerosis in Europe (2012) to publikacja powstała przy ścisłej współpracowały European MS Platform (EMSP) i Rehabilitation in MS (RIMS) w ramach Europejskiej Sieci na rzecz najlepszej praktyki klinicznej i Europejskiej Sieci Ośrodków SM-owych.

Dr n. med. Lidia Darda-Ledzion

Specjalista neurologii i rehabilitacji medycznej, Ordynator Oddziału Rehabilitacji Neurologicznej, Centrum Kompleksowej Rehabilitacji Konstancin-Jeziorna

Podstawowym założeniem tych wytycznych jest zapewnienie wszystkim pacjentom z SM w całej Europie równych praw i dostępu do leczenia oraz systemu opieki. Codzienna praktyka kliniczna także wskazuje na to, że pacjent z rozpoznaniem SM powinien być objęty opieką ośrodka rehabilitacyjnego, w którym specjalistyczny zespół dokonuje rozpoznania różnorodnych i indywidualnych jego potrzeb oraz oczekiwań. Bez względu jednak na liczbę specjalistów zaangażowanych w proces usprawniania, nie uzyskamy założonego celu bez aktywnej postawy pacjenta. Dlatego, także w kontekście rehabilitacji, konieczne jest prowadzenie odpowiedniej edukacji osoby z SM i jego rodziny, począwszy od momentu postawienia rozpoznania choroby.

Systematyczna aktywność

Podstawową zasadą rehabilitacji neurologicznej jest trening umiejętności, czyli postępowanie służące do odtworzenia zaburzonych czy utraconych funkcji. A to jest możliwe dzięki wykorzystaniu i wzmacnianiu procesów neuroplastyczności. Neuroplastyczność jest to zdolność komórek nerwowych do tworzenia nowych sieci połączeń z innymi neuronami i do regeneracji. Podstawą tego procesu naprawczego jest neurogeneza, czyli proces powstawania nowych komórek nerwowych, odbywający się nie tylko przed i po urodzeniu, ale w ciągu całego naszego życia. Doskonale obrazują to nowoczesne techniki z wykorzystaniem rezonansu magnetycznego, które umożliwiają tzw. mapowanie mózgu i uwidacznianie tworzenia się połączeń nerwowych. Dane wynikające z szeregu badań jednoznacznie wskazują na konieczność prowadzenia systematycznej aktywności ruchowej i poznawczej począwszy od najwcześniejszego etapu stwardnienia rozsianego w celu modyfikowania przebiegu choroby.  Dla przykładu badanie przeprowadzone przez Schirmer’a i wsp. (Brain Pathol. Maj 2012) wykazało, że regeneracja nerwów jest większa we wczesnym okresie stwardnienia rozsianego niż w przypadku pourazowych uszkodzeń mózgu.

Podsumowując najważniejsze aspekty prowadzenia rehabilitacji chorych na SM

1. Dostępne są dowody naukowe na neuroplastyczność u osób z SM i neuroplastyczność w przebiegu rehabilitacji pacjentów z tą chorobą.

2. Rehabilitacja powinna być integralną częścią postępowania terapeutycznego, a nie tylko elementem dodanym do leczenia farmakologicznego lub zalecanym, gdy nie ma możliwości jej zastosowania lub gdy występują istotna niepełnosprawność.

3. Rehabilitacja powinna być wczesna, powszechna, kompleksowa i ciągła. Ale to nie znaczy, że oparta na nieograniczonym, stałym dostępie do usług świadczonych przez placówki prowadzące terapię. Podstawę codziennego funkcjonowania pacjenta powinna stanowić jego codzienna, systematyczna aktywność poznawcza i ruchowa – okresowo modyfikowana wskazówkami profesjonalistów.

Next article