Pacjenci będący w trakcie leczenia zabiegami hemodializy oraz po transplantacji nerki, nie do końca zdają sobie sprawę, w jakim stopniu właściwa dieta, odpowiednia podaż płynów i stosowanie suplementacji w postaci witamin mają wpływ na ich dalsze funkcjonowanie w dobrym zdrowiu.
Mgr Sylwia Rodak
Pielęgniarka oddziałowa Centrum Dializa Sp. z o.o. Stacja Dializ Sopot
Pacjenci powinni zdawać sobie sprawę z tego, że zdrowy człowiek dostarczy witaminy i minerały do swojego organizmu ze spożywaną żywnością, natomiast w chorobach nerek ogranicza się wiele produktów, stąd potrzebna dodatkowa suplementacja. Rozmowa z chorym hemodializowanym dotyczy głównie diety – z ograniczeniem potasu oraz fosforu, a także przestrzeganie restrykcji płynowych. U pacjentów hemodializowanych bardzo często obserwujemy niedobór witamin rozpuszczalnych w wodzie, chorzy nie powinni przyjmować witamin rozpuszczalnych w tłuszczach – zwłaszcza A, E i K, dlatego nie każdy preparat witaminowy jest dla nich odpowiedni. Chorym zaleca się dodatkowe przyjmowanie witamin z grupy B (odgrywają istotną rolę w procesie tworzenia się czerwonych krwinek, a przez to w zapobieganiu anemii), witaminę C (wpływającą na metabolizm komórkowy i procesy odpornościowe), niekiedy witaminę D (biorącą udział w gospodarce wapniowo-fosforanowej i wpływającą na stan kośćca i mięśni) a także kwas foliowy. W celu zapobiegania rozwojowi niedokrwistości niezbędne jest podawanie preparatów żelaza. Pacjenci muszą również wiedzieć, iż w czasie dializ organizm nadmiernie traci cynk oraz pacjent potrzebuje dodatkowej podaży niacyny, biotyny i kwasu pantotenowego – składników, które wspierają przemianę pożywienia w energię. Chorzy powinni zatem sięgać po specjalne preparaty witaminowe, przeznaczone dla swojej jednostki chorobowej. Odpowiednio dobrane witaminy i minerały wzbogacą ich organizm, narażony na niedożywienie i choroby układu pokarmowego, związane z nieuniknionym wypłukiwaniem składników odżywczych w trakcie zabiegu HD.
Przeszczepienie nerki to dla chorego nowa sytuacja, ale wymagająca również przestrzegania dobrze skomponowanej diety – dostarczającej energii z węglowodanów złożonych, zawierającą niewiele cukrów prostych, ubogotłuszczową, z niezbędną ilością wapnia, bogatą w witaminy, składniki mineralne i włókna pokarmowe. Suplementacja u tej grupy chorych dotyczy w pierwszej kolejności witamin z grupy B: tiamina (wit.B1), ryboflawina (wit.B2) , witaminy PP (niacyny), kwasu pantotenowego oraz witaminy C, które wspierają przemianę pożywienia w energię wykorzystywaną przez osłabiony lekami immunosupresyjnymi organizm a u pacjentów ograniczających spożycie białka zwierzęcego – podawanie preparatów zawierających żelazo.
Warto jest przekazywać chorym informację, iż ich stan zdrowia w 70 proc. zależy od nich samych. Zadaniem zespołu terapeutycznego jest wpłynięcie na chorego i uświadomienie mu, jak powinien żyć, by podnieść jakość życia i by trwało ono jak najdłużej. Stąd też drogą indywidualnych porad każdemu pacjentowi udzielane są wskazówki umożliwiające zestawienie pełnowartościowej i kalorycznej diety.