Na tętnicze nadciśnienie płucne choruje w Polsce około 1500 osób, w zaawansowanym stadium choroby ratunkiem dla chorego jest tylko przeszczepienie płuca.
Dr hab. n. med. Bartosz Kubisa
Kierownik Zespołu ds. Przeszczepiania Płuc, Klinika Chirurgii Klatki Piersiowej i Transplantacji, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, Szpital Wojewódzki w Szczecinie, Zdunowie
Czym jest tętnicze nadciśnienie płucne?
Jest to choroba naczyń płucnych, które są za wąskie, żeby prawidłowo przepływała przez nie krew z prawej komory do lewego przedsionka serca. Serce chce to kompensować przez zwiększoną pracę prawej komory, przez co pracuje więcej, częściej i bardziej intensywnie. Niestety takie rozwiązanie nie jest skuteczne na dłuższy czas. W efekcie krew wcale nie przepływa lepiej przez płuca, serce zostaje zbyt mocno obciążone, prawa komora ulega powiększeniu, tzw. rozstrzeni, a pacjent wymaga specjalistycznego leczenia.
Jakie są objawy choroby?
Tętnicze nadciśnienie płucne często spotyka młodych ludzi. Chorobę najczęściej rozpoznaje się w trzeciej, czwartej dekadzie życia, ale może rozwijać się dużo wcześniej. Niestety pierwsze objawy nie są oczywiste i pacjenci często je bagatelizują, a do lekarza trafiają już w zaawansowanym stadium choroby.
W początkowej fazie u chorego mogą wystąpić symptomy takie jak duszność, zwłaszcza w trakcie wysiłku fizycznego oraz bóle w klatce piersiowej, po czasie pojawia się także kaszel, sinica, krwioplucie. Tętnicze nadciśnienie płucne jest nadal chorobą mało znaną przez pacjentów i niektórych lekarzy. Objawy zgłaszane przez chorego są takie same jak w wielu innych chorobach, dlatego jej diagnoza jest utrudniona, a prawidłowe leczenie wdrażane jest w wielu przypadkach za późno.
Czy każdy przypadek wymaga przeszczepu?
W początkowym stadium choroby pacjenci nie wymagają przeszczepu. Włącza się u nich leczenia farmakologiczne za pomocą trzech typów nowoczesnych preparatów dożylnych. Są one dostępne w Polsce i stosowane u naszych chorych. Z czasem jednak ich działanie jest niewystarczające i u pacjenta musi zostać wykonane przeszczepienie obu płuc. Wykonuje się go tylko u osób spełniających ściśle określone kryteria, którzy są pod opieką lekarza, nie palą tytoniu, regularnie przyjmują leki oraz spełniają inne konieczne wymagania.
Ile przeszczepów płuc z powodu tętniczego nadciśnienia płucnego wykonuje się w Polsce rocznie?
W Polsce ogólnie przeszczepień płuc wykonuje się niewiele. Niestety, brakuje nam specjalistów. Transplantologia jest bardzo trudnym zajęciem dla lekarza, operacje często wymagają ogromnego skupienia i precyzji oraz pracy zespołowej. W poprzednim roku w naszym kraju przeprowadziliśmy 35 przeszczepień płuc, ale w Szczecinie żaden z nich nie był wykonany z powodu tętniczego nadciśnienia płucnego. Tętnicze nadciśnienie płucne jest czwartym pod względem ilości wskazaniem do przeprowadzenia transplantacji płuc. Ogólnie z tej przyczyny wykonuje się tylko 4 proc. wszystkich przeprowadzonych przeszczepów tego narządu na świecie. Wielu pacjentów z tętniczym nadciśnieniem płucnym trafia do specjalisty bardzo późno, a przygotowanie do przeszczepienia płuca trwa około 3 miesięcy, niestety czasami chorzy giną na liście oczekujących na przeszczepienie nie doczekawszy się zabiegu.
Czy przeszczep oznacza koniec choroby? Jak wygląda życie po operacji, czy chory wymaga specjalnej opieki, czy jest mu potrzebna rehabilitacja?
Pacjent po przeszczepieniu płuc jest całkowicie wolny od objawów choroby, choć wymaga specjalistycznej opieki i kontroli lekarza. Do końca życia musi przyjmować leki immunosupresyjne i inne, w niektórych przypadkach jest to nawet 30 różnych tabletek dziennie! Chory musi dbać o swoje zdrowie, zdrowo się odżywiać, nie może też palić tytoniu i nadużywać alkoholu. Bardzo ważne jest to, że jeśli chory przestrzega zaleceń lekarza, to po transplantacji może żyć całkiem normalnie. Przeciętnie 50 proc. pacjentów po przeszczepieniu płuc przeżywa 6 lat od zabiegu. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, którzy chorzy znajdą się w grupie dłużej, czy krócej żyjących. Niewątpliwie chorzy bardziej zdyscyplinowani i sumienni żyją po przeszczepieniu płuc znacznie dłużej.
Przeczytaj więcej, jak wygląda życie chorych z nadciśnieniem płucnym.