Home » Zdrowy oddech » Wpływ zanieczyszczeń powietrza na układ oddechowy
zdrowy oddech

Wpływ zanieczyszczeń powietrza na układ oddechowy

układ oddechowy
układ oddechowy

Intuicyjnie wydaje się jasne, że wpływ zanieczyszczeń powietrza na nasze zdrowie musi dotyczyć układu oddechowego. Nasze drogi oddechowe i płuca jako pierwsze mają kontakt ze szkodliwymi substancjami zawartymi w powietrzu. Układ oddechowy to także główna droga, którą zanieczyszczenia powietrza wnikają do naszego organizmu, powodując dalsze szkody, także w układzie krążenia, a nawet w układzie nerwowym.

Jakub Jędrak

Polski Alarm Smogowy (Warszawa Bez Smogu)

Faktycznie, zanieczyszczenie powietrza jest jednym z najważniejszych szkodliwych czynników środowiskowych wpływających na rozwój i funkcjonowanie układu oddechowego. Przez „zanieczyszczenie powietrza” rozumiem tu przede wszystkim substancje takie jak pył zawieszony, tlenki azotu, tlenki siarki i ozon.

Negatywny wpływ zanieczyszczeń powietrza zaczyna się już w czasie życia płodowego. Badania prowadzone w Krakowie pokazały, że dzieci matek narażonych w czasie ciąży na wyższe poziomy zanieczyszczeń rodzą się mniejsze, lżejsze i mają słabiej rozwinięty układ oddechowy, niż dzieci matek oddychających czystszym powietrzem. Przekłada się to na częstsze występowanie objawów świadczących o zapaleniu górnych i dolnych dróg oddechowych u niemowląt, a w przypadku dzieci w wieku przedszkolnym, na niższe wartości całkowitej objętości wydechowej płuc i częstsze występowaniu infekcji dróg oddechowych.

Także po urodzeniu, narażenie na zanieczyszczenia powietrza zwiększa ryzyko infekcji dróg oddechowych (zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc), zwłaszcza u dzieci i osób starszych. W przypadku osób starszych, taka infekcja niestety często kończy się śmiercią.

Jeśli chodzi o choroby obturacyjne – astmę i przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP), to wpływ zanieczyszczeń na powstawanie nowych przypadków tych chorób nie jest do końca pewny. To nie liczba przypadków astmy czy POChP w populacji wykazują wyraźną korelację z poziomem zanieczyszczeń, a zaostrzenia obu tych chorób. Liczba zaostrzeń zauważalnie rośnie, kiedy jakość powietrza się pogarsza.

Badania naukowe pokazują też wyraźnie, że zanieczyszczenia powietrza zwiększają zapadalność i umieralność na raka płuca. W 2013 r. Międzynarodowa Agencja Badań nad Rakiem (IARC) uznała pył zawieszony za substancję o udowodnionym działaniu rakotwórczym (grupa I). Rok wcześniej za kancerogenne zostały również uznane spaliny emitowane przez silniki Diesla.

Kancerogenem jest też występujący w pyle zawieszonym benzo[a]piren (BaP), a także inne wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne (WWA). Warto przypomnieć, że od lat stężenia BaP w polskim powietrzu są od kilku do kilkunastu razy wyższe od wartości dopuszczonej prawem unijnym, i jednocześnie kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt razy wyższe niż w większości miejsc w zachodniej Europie.

Ryzyko zachorowania na raka płuca, związane z wieloletnim narażeniem na zanieczyszczenia powietrza, jest zazwyczaj znacznie mniejsze niż ryzyko związane z wieloletnim paleniem tytoniu. Dotyczy jednak praktycznie całej populacji: zarówno osób palących, jak i niepalących!

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), wpływowi zanieczyszczenia powietrza można było w 2010 r. przypisać na całym świecie ok. 223 tys. (czyli ok. 15 proc.) zgonów z powodu raka płuca.

Warto jednak pamiętać, że (podobnie jak w przypadku POChP) to palenie papierosów odpowiada wciąż za ogromną większość przypadków nowotworów płuc. Dlatego też bardzo gorąco zachęcam wszystkich palaczy tytoniu do jak najszybszego rzucenia nałogu!


Co każdy z nas powinien wiedzieć o smogu?

Next article