Prof. zw. dr hab. n. med. Piotr Kuna
Naukowiec, lekarz, nauczyciel akademicki i menadżer, kierownik II Katedry Chorób Wewnętrznych Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi i Kliniki Chorób Wewnętrznych, Astmy i Alergii w Uniwersyteckim Szpitalu Klinicznym im. N. Barlickiego w Łodzi
Często bagatelizujemy rolę śluzówki nosa w kontekście odporności organizmu. Przez to latami nie dbamy o jej higienę i regenerację, co prowadzi do nawracających stanów zapalnych dróg oddechowych i wielu poważnych konsekwencji zdrowotnych, w tym nawet wczesnego rozwoju przewlekłych chorób układu serowo-naczyniowego.
Dlaczego śluzówka nosa jest tak istotna?
Nos stanowi początek całych dróg oddechowych, prawidłowe oddychanie powinno zawsze odbywać się przez nos. Dziennie człowiek wdycha ok. 8 tys. litrów powietrza zanieczyszczonego pyłami, substancjami chemicznymi oraz miliardami przeróżnych bakterii, wirusów, grzybów i innych patogenów. Rolą nosa jest oczyszczenie tego powietrza, a także dostosowanie jego temperatury i wilgotności do optymalnych wartości dla płuc. Aby spełniał on swoje zadanie, niezwykle ważne jest utrzymanie prawidłowego nawilżenia błony śluzowej, na której znajdują się rzęski. Rzęski przesuwają śluz w kierunku gardła do układu pokarmowego w celu naturalizacji zanieczyszczeń. Nieprawidłowy skład błony śluzowej w nosie zaburza ten proces i uniemożliwia odpowiednie oczyszczanie dróg oddechowych i prowadzi do przewlekłych stanów zapalnych w organizmie.
Jakie czynniki predysponują do suchości i podrażnień błony śluzowej nosa?
W Polsce najbardziej powszechnym czynnikiem negatywnie oddziałującym na śluzówkę nosa jest zanieczyszczenie powietrza. Błonę śluzową mogą uszkadzać także alergie i patogeny, w tym wirusy, ale również niedobory witamin, głównie z grupy A i B. Wpływ na śluzówkę ma także przyjmowanie leków przeciwhistaminowych oraz tzw. alfa-mimetyków. Śluzówkę uszkadza też palenie tytoniu, bardzo suche powietrze, niska temperatura oraz urazy – mechaniczne i pooperacyjne.
Jak ważna jest regeneracja śluzówki nosa po przebytej infekcji? Jakie są powikłania nieleczonych dolegliwości?
Jeśli śluzówka jest uszkodzona, prowadzi to do przewlekłych stanów zapalnych, niedrożności nosa i oddychania przez usta. Przez to do płuc trafia wiele patogenów, które mogą doprowadzić np. do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc. Uszkodzona śluzówka nosa może wpływać na zdrowie całego organizmu. Udowodniono, że pacjenci chorujący na przewlekły alergiczny nieżyt nosa są o 15 lat wcześniej narażeni na wystąpienie nadciśnienia tętniczego, rozwoju miażdżycy i chorób serca w porównaniu z osobami prawidłowo oddychające przez nos.
Jakie są najczęściej popełniane błędy w terapii suchej, podrażnionej śluzówki nosa?
Wielu pacjentów stosuje leczenie tylko wtedy, gdy odczuwa dolegliwości. A przecież higiena nosa jest tak samo ważna, jak higiena jamy ustnej – powinna być przeprowadzana regularnie codziennie.
A jakie znaczenie w kontekście preparatów do nosa mają oleje naturalne?
W preparatach do higieny i leczenia śluzówki nosa można znaleźć zawiesiny oleiste zawierające np. olej sezamowy czy też inne rodzaje olejów naturalnych. Są one zaczerpnięte z Ajurwedy – medycyny hinduskiej, gdzie stosuje się je od wieków. Oleje są skuteczne i bezpieczne – oczywiście jeśli aplikujemy je w odpowiedni sposób.
Spray – dlaczego ta forma aplikacji jest korzystna i komfortowa dla pacjenta?
Podstawą odpowiedniego leczenia śluzówki jest umiejętna aplikacja preparatu. Powinna się ona odbywać do ujścia zatok, by doprowadzić do udrożnienia wszystkich przepływów. Na rynku mamy do wyboru preparaty w spray’u drobno-, średnio- i grubocząsteczkowe. Z pewnością te pierwsze będą najlepszym rozwiązaniem, ponieważ są w stanie pokryć całą śluzówkę nosa i znaczną część śluzówki zatok.
