Zaburzenia lipidowe to powszechna przypadłość Polaków, której efektem jest podwyższony poziom cholesterolu we krwi. W celach zapobiegawczych początkowo można stosować ogólne działania prozdrowotne – mobilizować do zmian stylu życia, tj. aktywności fizycznej i zdrowej diety, jako podstawy modyfikacji lipidogramu. Kolejnym etapem może być stosowanie substancji pochodzenia naturalnego dostępnych w formie suplementów, rekomendowanych przez towarzystwa naukowe u osób z niskim lub umiarkowanym ryzykiem sercowo-naczyniowym.
Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz
Kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Wydziału Lekarskiego WUM
Hipercholesterolemia, czyli zaburzenia gospodarki lipidowej, dotyczy 60 proc. populacji dorosłych Polaków, co stanowi aż 18 milionów osób. Jest to zatrważająca liczba, szczególnie, że wysokie stężenie cholesterolu jest głównym czynnikiem ryzyka rozwoju miażdżycy doprowadzającej do zawałów serca, udarów, a często do skrócenia życia.
Jak skutecznie redukować poziom cholesterolu w pierwszym stadium choroby, a także jakie działania profilaktyczne pozwolą utrzymać go w normie?
U osób ze wstępnie rozpoznanym lekko podwyższonym stężeniem cholesterolu warto początkowo wdrożyć postępowanie behawioralne. U takich osób, docelowe stężenie cholesterolu można osiągnąć za pomocą: aktywności fizycznej, modyfikacji diety i dbania o właściwą masę ciała. Należy jednak podkreślić, że u pozostałych osób, które np. dodatkowo mają nadwagę lub otyłość, hipercholesterolemię w wywiadzie rodzinnym, przeszły już zawał lub mają choroby współistniejące, konieczne jest wprowadzenie terapii farmakologicznej. Aby zwiększyć szanse osiągnięcia docelowego stężenia cholesterolu, u nich także wprowadza się metody niefarmakologiczne. Wszyscy pacjenci, a także osoby, które chcą przeciwdziałać hipercholesterolemii, powinni regularnie uprawiać aktywność fizyczną. Rekomendowane jest 150-300 minut aktywności o umiarkowanej intensywności lub co najmniej 75 minut aktywności o dużej intensywności tygodniowo. Oprócz tego należy pamiętać o modyfikacji diety, która będzie właściwie zbilansowana energetycznie, zawierała dobrej jakości produkty (należy unikać wysokoprzetworzonych), niewielką ilość mięsa, zwłaszcza tłustego, oraz jak najmniej tłuszczów zwierzęcych, a więcej pochodzenia roślinnego.
Na czym polegają zaburzenia metaboliczne? Jaka jest ich przyczyna?
Zaburzenia metaboliczne to cały zespół zaburzeń obejmujący przede wszystkim otyłość, czyli nagromadzenie tkanki tłuszczowej w obrębie jamy brzusznej i towarzyszące jej nieprawidłowości ze strony gospodarki węglowodanowej (cukrzyca, stan przedcukrzycowy), nadciśnienie tętnicze oraz zaburzenia gospodarki lipidowej (podwyższone stężenie cholesterolu LDL, triglicerydów itd.). Ten ostatni element jest niezwykle niebezpieczny w kontekście ryzyka rozwoju miażdżycy, a wynika z niewłaściwego stylu życia, czyli braku aktywności fizycznej i nieprawidłowego modelu żywienia – nadmiaru kalorii, tłuszczu, cukrów prostych.
W jaki sposób rozpoznać hipercholesterolemię? Jakie są objawy tej choroby?
Symptomy hipercholesterolemii niestety występują dopiero gdy choroba jest zaawansowana. Często na początku przebiega ona całkowicie bezobjawowo. Dopiero rozwijająca się miażdżyca daje o sobie znać, dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań oznaczających stężenie cholesterolu LDL.
Czym jest cholesterol LDL i dlaczego ważne jest, aby był na niskim poziomie? Do czego prowadzi nieleczona dyslipidemia?
Cholesterol LDL to część cholesterolu, która z łatwością wnika do światła naczynia i po modyfikacji tworzy blaszkę miażdżycową, przez co doprowadza do miażdżycy tętnic. W jej wyniku dochodzi do zwężenia światła naczyń krwionośnych, zaburzeń przepływu krwi, a przy zawale lub udarze do ich zamknięcia i niedokrwienia.
Czy ryzyko chorób sercowo-naczyniowych dotyczy głównie seniorów? Jak można je zminimalizować?
Wiek jest głównym czynnikiem ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych. U osób starszych częściej występuje miażdżyca ze względu na czas odkładania się blaszki miażdżycowej. Jednak z uwagi na epidemię otyłości i powszechnego nieprawidłowego stylu życia mamy coraz więcej pacjentów w wieku średnim i młodym.
