Prof. dr hab. n. med. Joanna Narbutt
Kierownik Kliniki Dermatologii, Dermatologii Dziecięcej i Onkologicznej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, konsultant krajowy w zakresie dermatologii i wenerologii
Promienie słoneczne negatywnie wpływają na stan naszej skóry. Co jednak ze światłem widzialnym, czyli tzw. HEV? Czy jest dla nas tak samo niebezpieczne jak UVA i UVB? W jaki sposób możemy się przed nim uchronić?
Promieniowanie niebieskie (HEV) – czym jest oraz w jaki sposób wpływa na stan skóry?
HEV (z ang. High Energy Visible Light), czyli światło fioletowo-niebieskie, jest rodzajem światła widzialnego. Jest to część widma, które zawiera bardzo dużo energii, a długość jego fali wynosi od 380 do 450 nanometrów. Światło niebieskie wielokrotnie było przedmiotem badań. Dzięki nim wiemy na pewno, że jest szkodliwe dla oczu. Wykazano również, że istnieje wiele chorób skóry oraz schorzeń związanych z przebarwieniami, które ulegają znacznemu pogorszeniu pod wpływem światła niebieskiego mimo stosowania ochrony przeciwsłonecznej UVA i UVB. Są to m.in. popularna melazma czy też ostuda u kobiet w ciąży, ale także skórne postacie porfirii.
Jeśli chodzi o mechanizm działania światła niebieskiego na skórę, to zauważono w badaniach in vitro, że ma ono zdolność do normalizowania namnażania się kerazynocytów oraz hamuje wydzielanie pewnych białek – cytokin prozapalnych. Ponadto HEV ma wpływ na generowanie wolnych rodników beztlenowych. Niektórzy autorzy badań nad światłem niebieskim wykazali, że jest ono w stanie oddziaływać na geny, które są zaangażowane w rytm okołodobowy. W związku z tym sugeruje się obecnie, że HEV może desynchronizować komórki skóry z nocnego rytmu na dzienny, co utrudnia proces regeneracji. Może mieć zatem wpływ na szybsze starzenie się skóry. Wiele badań nadal jednak się toczy, zatem zobaczymy, czego jeszcze będziemy mogli dowiedzieć się na temat HEV.
Czym powinniśmy kierować się przy wyborze produktów z filtrem? Jak skutecznie chronić skórę przed promieniowaniem UVB, UVA oraz HEV?
Wiedza, która została przedstawiona w badaniach, pokazała, że światło niebieskie znajduje się w świetle dziennym – a nawet przenika głębiej niż światło ultrafioletowe – oraz powoduje generację reaktywnych form tlenu, zatem może wpływać na degenerację lipidów w skórze, białek, a nawet kwasów DNA. Dlatego też wiele marek w laboratoriach badawczych zaczęło zastanawiać się, w jaki sposób można ochronić naszą skórę przed tym działaniem. Produkując zatem kremy ochronne, tworzą takie układy filtrów, które chronią przed promieniowaniem nie tylko UVA i UVB, ale również HEV. Przeciwdziałają one wspólnie przedwczesnemu starzeniu się skóry, hiperpigmentacją, ale być może również przed zaburzonym rytmem dobowym komórek skórnych.
Czy tylko w okresie wiosenno-letnim powinniśmy stosować produkty z filtrem?
Pamiętajmy, że przez cały rok powinniśmy stosować kremy z filtrem – również gdy pozostajemy w domu. Część promieni UVA przechodzi przez okna. Natomiast światło niebieskie poprzez swoje głębokie wnikanie również jest niebezpieczne. Dlatego też właściwa ochrona powinna być stosowana przez cały rok. Krem z filtrem stanowi podstawę w kosmetyczce – im więcej posiada układów filtrów, tym lepiej. Jeśli jest to zarówno UVA, UVB, jak i HEV, jest to najlepsze rozwiązanie. Szczególnie że już wiele produktów ma całe spektrum filtrów.
Jakie dla naszej skóry są konsekwencje braku ochrony przeciwsłonecznej?
Konsekwencje braku ochrony przeciwsłonecznej są daleko idące – to nie tylko liczne przebarwienia oraz przedwczesne starzenie się skóry, ale także uszkodzenie skóry, w tym DNA. Zniszczenie komórek skóry może powodować namnażanie się komórek nowotworowych. Pojedyncze badania wykazały, że HEV może również wpływać negatywnie na DNA keratynocytów. Dlatego warto chronić się przed całym spektrum promieniowania – UVA, UVB i HEV.