Dr hab. n. med. Danuta Nowicka
Specjalista dermatolog
Trądzik to nie tylko choroba nastolatków. Może pojawić się w każdym wieku – nawet u osób dojrzałych.
Jakie są główne przyczyny powstawania trądziku u osób dorosłych?
Coraz częściej do gabinetów dermatologicznych trafiają osoby powyżej 25. r.ż. cierpiące na nadmierny łojotok i typowe zapalne zmiany trądzikowe, które nazywamy trądzikiem osób dorosłych (trądzikiem późnym). Do przyczyn zwykle należą zmiany hormonalne, przede wszystkim nadmierna aktywność androgenów.
Pozostałe przyczyny trądziku zwykłego to:
• nadmierna aktywność gruczołów łojowych – uwarunkowana jest genetycznie i pozostaje pod kontrolą hormonów,
• nadmierne rogowacenie przewodów wyprowadzających gruczoły łojowe,
• udział bakterii Cutibacterium acnes – bakterii beztlenowych, które wytwarzają enzymy powodujące rozkład łoju,
• nadkażenie bakteriami innych rodzajów, często paciorkowcami lub gronkowcami – nawet gronkowcem złocistym,
• obecność grzybów lipofilnych, m.in.: Pityrosporum ovale,
• czynniki środowiskowe, tj. nadmierna ekspozycja na słońce, dieta, nieprawidłowa pielęgnacja oraz używki.
Czym różni się trądzik młodzieńczy od trądziku w dorosłym wieku?
Trądzik zwykły jest najczęściej łatwy do rozpoznania. Tłusta cera jest gruba, wydziela nadmiar sebum, charakteryzuje się obecnością zaskórników, rozszerzonych ujść gruczołów łojowych, a w stanie aktywnym również zmianami ropnymi. Nieco trudniej jest rozpoznać trądzik dorosłych występujący u osób powyżej 25. r.ż. Zmiany skórne mają wtedy inną lokalizację i nieco inny charakter – dominują zmiany zapalne, grudki, guzy, mała liczba zaskórników, zmiany są bolesne i trudno gojące. Rozmieszczone są najczęściej na brodzie, żuchwie, a nawet na bocznych stronach szyi.
Jak skutecznie walczyć z trądzikiem?
Trądzik pospolity wymaga wdrożenia odpowiedniego leczenia oraz pielęgnacji uwzględniającej potrzeby tego typu skóry. Jedynie właściwie prowadzona pielęgnacja jest gwarancją powodzenia wdrożonego przez dermatologa leczenia. W przypadku dużej liczby zmian o typie zaskórników, przy obfitym łojotoku, dobieramy zewnętrznie stosowane preparaty zawierające retinoidy lub/i kwas azelainowy. Obecność krost wymaga włączenia leczenia preparatami nadtlenku benzoilu w połączeniu z antybiotykiem zewnętrznie lub doustnie. W przypadku zmian zaawansowanych, niereagujących na stosowane leczenie pierwszego rzutu, decydujemy o włączeniu doustnych preparatów. Dobrze prowadzona kuracja jest bezpieczna i daje trwałe wyleczenie ze zmian trądzikowych nawet u 90 proc. pacjentów.
Jaki jest wpływ kwasu azelainowego na skórę trądzikową?
Kwas azelainowy (AzA) jest substancją szeroko stosowaną we współczesnej dermatologii i kosmetologii, zarówno w monoterapii, jak i w terapiach łączonych. Najczęściej wykorzystuje się go w leczeniu trądziku zwykłego, trądziku różowatego oraz przebarwień o różnej etiologii. W terapii trądziku zwykłego stosowany jest najczęściej jako leczenie uzupełniające antybiotykoterapię zewnętrzną i ogólną. Wykazuje działanie keratolityczne i bakteriostatyczne wobec bakterii zarówno Gram-dodatnich, jak i Gram-ujemnych, bez efektu wykształcania się oporności.
Dzięki hamującemu wpływowi kwasu azelainowego na proces melanogenezy, w wyniku jego działania na szlak oddechowy komórki, znajduje on również zastosowanie w leczeniu przebarwień, zwłaszcza posłonecznych. W praktyce dermatologicznej stosowany jest najczęściej w postaci żelu lub kremu o stężeniu 15-20 proc., w pielęgnacji codziennej zaś polecane są produkty o stężeniu 5 proc. Preparaty z kwasem azelainowym są bezpieczne w stosowaniu, a także dobrze tolerowane przez pacjentów w okresie letnim, ponieważ nie wywołują nadwrażliwości na słońce.
