Dr hab. n. med. Jakub Kucharz, prof. NIO-PIB
Kierownik Oddziału Zachowawczego Kliniki Nowotworów Układu Moczowego. Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowy Instytut Badawczy. Członek Zarządu Głównego Polskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej – Sekretarz.
O doborze leczenia w raku nerki decyduje kilka kluczowych czynników, takich jak m.in. typ histologiczny nowotworu czy rokowanie. Od 1 stycznia 2025 roku obowiązuje uaktualniony program lekowy B.10 Leczenie pacjentów z rakiem nerki, dzięki czemu pacjenci zyskali dostęp do nowoczesnych terapii w chorobie zaawansowanej. Jak przekłada się to na perspektywę chorego?
Jakie są aktualne standardy leczenia zaawansowanego raka nerki?
Wybór leczenia zależy od kilku czynników. Pierwszym i podstawowym jest typ histologiczny. Kolejnym jest ocena ryzyka według skali rokowniczej w raku nerkowokomórkowym (IMDC – ang. International Metastatic RCC Database Consortium). W zależności od tych parametrów dokonujemy wyboru leczenia pierwszej linii. U pacjentów z rakiem jasnokomórkowym z rokowaniem korzystnym w pierwszej linii leczenia stosujemy monoterapię lekiem antyangiogennym i zmieniamy leczenie w przypadku progresji choroby. Inaczej sytuacja wygląda u pacjentów z grupy o rokowaniu pośrednim i niekorzystnym. Podstawą w ich leczeniu jest immunoterapia. Dysponujemy w niej dwiema opcjami: połączeniem dwóch leków immunokompetentnych albo połączeniem leku immunokompetentnego i leku antyangiogennego. Pierwsze ważne zmiany w programie lekowym B.10 Leczenie pacjentów z rakiem nerki dokonały się w 2022 roku, kiedy znacząco poszerzono dostęp do nowoczesnych terapii – poprzez refundację immunoterapii dwulekowej. Tym, co pojawiło się od stycznia 2025 roku w ramach uaktualnionego programu i na co bardzo czekaliśmy, jest połączenie leku immunokompetentnego z lekiem antyangiogennym. Oczekiwaliśmy tego, bo profil pacjentów, których kwalifikujemy do poszczególnych opcji terapeutycznych, jest odmienny. W tej chwili leczenie raka nerki możemy maksymalnie dopasować do potrzeb naszych pacjentów i prowadzić je zgodne z zaleceniami towarzystw naukowych.
W jaki sposób dostępność nowych terapii wpływa na rokowanie i jakość życia pacjentów z zaawansowanym rakiem nerki w Polsce?
Terapie skojarzone z leku antyangiogennego i immunokompetentnego wykazują najwyższy odsetek odpowiedzi obiektywnych, czyli sytuacji, kiedy uzyskujemy znaczące zmniejszenie masy nowotworu. Schemat łączący terapie o zróżnicowanych mechanizmach działania cechuje również niski odsetek pierwotnych oporności na leczenie. Ta forma leczenia jest leczeniem z wyboru u pacjentów, którzy mają chorobę agresywną, związaną z dużą liczbą objawów, czyli w sytuacji, w której najważniejszym celem w działaniu jest opanowanie choroby. Z kolei dwulekowa immunoterapia to leczenie, które potrzebuje nieco więcej czasu, żeby zadziałać, i jest związane z mniejszym odsetkiem odpowiedzi na leczenie, ale jeżeli odpowiedź się pojawi, często jest długotrwała. W doborze leczenia ważne jest też to, w jakich lokalizacjach znajdują się zmiany przerzutowe. Wiemy, że część lokalizacji przerzutów, jak na przykład kości czy ośrodkowy układ nerwowy, to lokalizacje związane z gorszym rokowaniem i bierzemy to pod uwagę. W tej chwili pacjentowi możemy opowiedzieć o tym, jak choroba wygląda z naszego punktu widzenia i co jest naszym głównym celem w momencie rozpoczynania leczenia. Możemy też powiedzieć, że mamy możliwość dopasowania leczenia maksymalnie do potrzeb danego pacjenta.
Jakie są główne wyzwania związane z leczeniem raka nerki u pacjentów z pośrednim lub niekorzystnym rokowaniem?
Kluczową kwestią jest opracowanie dla poszczególnego chorego odpowiedniej strategii leczenia, czyli rozważenia opcji leczenia miejscowego i odpowiedni wybór leczenia systemowego. Wymaga to bardzo wnikliwej analizy sytuacji klinicznej pacjenta. Ważnym elementem jest też odpowiednia dbałość o tzw. leczenie wspomagające, czyli wszystko to, co powoduje, że zmniejszamy ryzyko działań niepożądanych i poprawiamy tolerancję leczenia. W przypadku wystąpienia działań niepożądanych ważna jest wczesna i adekwatna interwencja.
Materiał powstał we współpracy z firmą Ipsen Poland Sp. z o.o. | ALLSC-PL-000304
