Deklaracje i obietnice rządzących dzieli od danych oraz realnej sytuacji pacjentów przepaść. Polska zmaga się z onkologicznym tsunami – jeden na czterech Polaków w trakcie swojego życia zachoruje na nowotwór złośliwy. Jednocześnie w obszarze profilaktyki onkologicznej jesteśmy w ogonie Europy.
Marta Sikorska
Koordynatorka ds. komunikacji i PR w Onkofundacji Alivia. Od wielu lat związana działalnością organizacji pozarządowych. Specjalizuje się w budowaniu strategii komunikacyjnych, relacjach z mediami oraz kampaniach społecznych. Angażuje się w działania na rzecz pacjentów onkologicznych, promując równy dostęp do leczenia.
Terminowość badań diagnostycznych spadła o 10 punktów procentowych w ciągu ostatnich 5 lat. Wydłuża się także czas od postawienia diagnozy do rozpoczęcia leczenia – co trzeci ankietowany pacjent onkologiczny musiał czekać ponad 3 miesiące, a to okres, w którym nowotwór może drastycznie się rozwinąć. Onkofundacja Alivia przeprowadziła badanie wśród pacjentów, na podstawie którego powstało opracowanie „Potrzeby i doświadczenia pacjentów onkologicznych. Badanie ankietowe, edycja 2025”.
W Polsce nowotwory są często wstępnie diagnozowane przez lekarzy specjalistów, a nie onkologów. Jak pokazują najnowsze dane, w naszym kraju na wizytę u lekarza specjalisty czeka się średnio 4,3 miesiąca1. Dopiero po tym okresie specjalista może zalecić diagnostykę w kierunku wykrycia nowotworu. Jak wynika z danych Narodowego Funduszu Zdrowia na koniec 2024 roku, zaledwie 65 proc. diagnostyki wstępnej i 69 proc. diagnostyki pogłębionej wykonywane było terminowo. To o ponad 10 punktów procentowych mniej niż na koniec 2020 roku!2 20 proc. ankietowanych podopiecznych Onkofundacji Alivia czekało na diagnozę od 3 do 6 miesięcy, a kolejnych 18 proc. powyżej 6 miesięcy od zgłoszenia lekarzowi pierwszych objawów.
Kolejnym ważnym krokiem w procesie jest rozpoczęcie leczenia. Zgodnie ze standardami Pakietu Onkologicznego powinno ono nastąpić do 2 tygodni od dnia zgłoszenia się pacjenta do szpitala. Tymczasem, jak pokazują dane z raportu Alivia, 36 proc. uczestników badania, u których rozpoznano nowotwór w 2024 roku, czekało na rozpoczęcie leczenia powyżej 3 miesięcy. Wśród badanych zdiagnozowanych przed 2020 rokiem było to 31 proc., co oznacza, że wśród ankietowanych czas do rozpoczęcia leczenia się wydłużył.
Te dane są wymowne same w sobie, ale pamiętajmy, że za nimi idą osobiste dramaty tysięcy pacjentów, którzy od momentu zauważenia u siebie niepokojących objawów do czasu rozpoczęcia leczenia muszą czasami czekać miesiącami, podczas których nowotwór może rozwinąć się z wczesnego do zaawansowanego stadium.
1Barometr WHC „Polacy w kolejkach 2024”, opublikowany przez Fundację Watch Health Care.
2shiny.nfz.gov.pl/app/dilo_dash
