Fotoprotekcja jest ważna przez cały rok

Agata Starosz

Popularna vaguevegan. Popularność w internecie przyniósł jej TikTok, ale w ostatnich miesiącach dzięki serii humorystycznych materiałów kulinarnych na Instagramie rozkochała obserwujących w sobie i Panu Rafale. Uwielbia kuchnię wegańską optymalizację i ceramikę. Absolwentka lingwistyki stosowanej na Uniwersytecie Warszawskim.

Na niekorzystne działanie promieni UV jesteśmy narażeni nawet w pochmurne dni. O ochronę przeciwsłoneczną należy więc dbać przez cały rok. Czym kierować się przy wyborze kosmetyków z filtrem?

Jak promieniowanie ultrafioletowe (UV) przyspiesza proces fotostarzenia skóry i jak można temu skutecznie zapobiegać?

Promienie UV uszkadzają DNA i białka oraz lipidy, które mamy w skórze, a do tego degradują wiązania kolagenowe i elastynę oraz zaburzają ich syntezę. W efekcie nasza skóra staje się wiotka i cieńsza, pojawiają się zmarszczki i przebarwienia, a skóra z przebarwieniami wygląda starzej. Istotne jest to, żeby dbać o fotoprotekcję. To ważne, bo fotostarzenie jest jedną kwestią, ale promieniowanie UV zwiększa też ryzyko nowotworów skóry. Przede wszystkim musimy unikać nadmiernej ekspozycji na słońce. Jeżeli jest ciepło i słonecznie, to warto jest przebywać w cieniu, zakładać okulary przeciwsłoneczne, no i oczywiście używać kremów z filtrem.

Dlaczego ochrona przeciwsłoneczna jest ważna przez cały rok, a nie tylko latem i jak dobrać odpowiedni poziom SPF do swojego typu skóry i trybu życia?

Promienie UV, a szczególnie promienie UVA, docierają do nas przez cały rok. Przenikają przez chmury i przez szyby, więc to, że pogoda nie jest słoneczna, nie sprawia, że jesteśmy bezpieczni i że tego promieniowania nie ma. Wybierając kosmetyk powinniśmy zastanawiać się między SPF-ami 30, 50 lub 50+, w zależności od tego, jaką mamy karnację i jaki mamy typ skóry. Faktor ochrony, czyli właśnie SPF, wskazuje na ochronę przeciw falami UVB, czyli na to, jak długo możemy przebywać na słońcu, zanim pojawi się poparzenie. Myślę, że każdy powinien wybierać jak najwyższy SPF i jak najwyższą ochronę, jaką może. Im wyższa ochrona, tym możliwe, że konsystencja będzie gęstsza i tłustsza. Nie jest to jednak zasadą. Mamy teraz bardzo dużo kremów, emulsji, serów – niezwykle lekkich, żelowych produktów, które nie obciążają naszej cery.

W jaki sposób możemy reaplikować filtr w ciągu dnia? Są na to jakieś sposoby? Szczególnie w kontekście noszenia makijażu.

Jeżeli chodzi o reaplikację, to zawsze będzie jakiś minus, szczególnie jeżeli chcemy reaplikować SPF na makijaż. Mówi się o tym, że powinniśmy reaplikować SPF co dwie godziny. Moim zdaniem, ale nie jestem lekarzem, jest to zalecenie w sytuacji, kiedy ekspozycja na słońce jest naprawdę duża, np. kiedy jesteśmy na plaży. Jeśli jednak przez pół dnia siedzimy w biurze i wcale nie jesteśmy blisko okna, to może nie warto reaplikować filtra na makijaż, który chcemy, żeby dobrze wyglądał w ciągu dnia. Może warto zrobić to przed wyjściem z biura, kiedy czeka nas podróż do domu i jesteśmy faktycznie bardziej narażeni na promieniowanie. Jeżeli chodzi już o same produkty, które do tego się nadają, to tych formuł jest naprawdę bardzo dużo. Mamy pudry, mgiełki, sticki… Można nawet wybrać sobie bardzo delikatny, wodnisty SPF i próbować go nakładać gąbeczką na makijaż.

Jakie składniki aktywne w filtrach przeciwsłonecznych są najskuteczniejsze i najbezpieczniejsze?

Myślę, że najważniejsze jest to, aby dobrać produkt do potrzeb naszej skóry i do tego, co lubimy nakładać na buzię. Jeśli chodzi o składniki aktywne, to w moim odczuciu najlepiej by było, gdyby one współgrały i poprawiały działanie filtrów w produkcie przeciwsłonecznym. Sprawdza się w tym na przykład witamina C. Są też składniki, które będą nam dodatkowo nawilżać skórę. Może to być również kwas hialuronowy czy jakieś dodatkowe peptydy albo ekstrakty, które będą zwiększać jędrność skóry.

W ostatnich latach bardzo dużo mówi się o negatywnym wpływie promieniowania słonecznego na naszą skórę. Możemy ją jednak skutecznie chronić za sprawą dobrze dobranych filtrów przeciwsłonecznych, które powinniśmy stosować przez cały rok, a już szczególnie wiosną i latem.

Dr hab. n. med. Elżbieta Kowalska-Olędzka

Specjalista dermatolog

Do jakich aspektów pielęgnacyjnych powinniśmy przykładać wagę w okresie wiosenno-letnim?

Kluczową kwestią, jeśli chodzi o pielęgnację naszej skóry w okresie wiosenno-letnim jest włączenie lub kontynuacja stosowania kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Oczywiście w zależności od pory roku filtry te różnią się od siebie stopniem ochrony. Jeśli chodzi o okres jesienno-zimowy, to mogą to być np. filtry, które są dodawane do produktów pielęgnacyjnych – kosmetyków kolorowych i kremów. Są to zazwyczaj wartości od 15 do 30 SPF. Natomiast wiosną i latem ochrona przeciwsłoneczna powinna być znacznie wyższa – należy stosować filtry SPF 30-50+.

Przed czym tak naprawdę chronią nas filtry przeciwsłoneczne? Jak powinna wyglądać regularna ochrona przeciwsłoneczna?

Ochrona przeciwsłoneczna ma dwa główne zadania – spełnia funkcję profilaktyki przeciwnowotworowej oraz przeciwstarzeniowej. Ochrona przeciwstarzeniowa jest związana ze względami estetycznymi, przeciwnowotworowa – zdrowotnymi. Najbardziej niebezpiecznym nowotworem skóry jest czerniak, który powstaje w wyniku krótkiej, ale bardzo intensywnej ekspozycji na słońce. Regularna ochrona przeciwsłoneczna to przede wszystkim codziennie stosowanie kremów z filtrem, minimum 15 minut przed wyjściem z domu. Należy pamiętać, że ich działanie trwa mniej więcej 3-4 godziny, dlatego wymagana jest reaplikacja. Szczególnie jeśli jesteśmy na plaży, uprawiamy sport, spacerujemy, wiemy, że możemy się spocić lub korzystamy z kąpieli wodnych – wtedy ponowne nałożenie kremu z filtrem jest obowiązkowe. Promienie ultrafioletowe odbijają się wtedy też od wody i od piasku, stąd też ekspozycja na słońce działa na nas z każdej strony. Warto też zwrócić uwagę na to, że nie chronimy wyłącznie twarzy, ale całe ciało. Na rynku dostępna jest odzież przeciwsłoneczna, która filtry ma wplecione w tkaniny, jednak i tak na części odkryte należy zastosować krem z filtrem. Z zasady zalecamy też, by ograniczyć przebywanie na słońcu między godziną 11 a 15, mieć okulary przeciwsłoneczne z filtrem oraz nakrycie głowy.

Czym powinniśmy kierować się przy doborze odpowiedniego kremu z filtrem?

Z pewnością bardziej efektywne są produkty stanowiące osobny, samodzielny filtr przeciwsłoneczny niż kosmetyki kolorowe lub pielęgnacyjne z dodanym filtrem. Niemniej, są one zawsze lepszym wyborem niż niestosowanie ochrony przeciwsłonecznej w ogóle. Dodatkowo kremy z filtrem dzielą się na mineralne i chemiczne. Te pierwsze są idealne dla dzieci, osób chorych, u których potwierdzona jest nadwrażliwość na światło słoneczne oraz osób ze skłonnościami do przebarwień. Od niedawna dostępne są także filtry chroniące nie tylko przed UVB i UVA, ale też przed światłem widzialnym i podczerwienią. Filtry chemiczne mogą być stosowane przez większość osób (z wyjątkiem wymienionych wcześniej), a ich główną zaletą jest łatwiejsza aplikacja i niepozostawianie białego filmu na skórze. Filtry powinny być zużywane w danym sezonie – otwarty produkt, który miałby być użyty za rok, nie spełni swojej funkcji. Kluczowa jest również konsystencja kosmetyku. Mamy do wyboru mleczka, emulsje, spraye, lotiony, jednak wiemy, że kremy są najskuteczniejsze. Wiemy też, że lepiej jest użyć jakiegokolwiek produktu przeciwsłonecznego niż żadnego, ale kremy są bardziej treściwe.

Czy tylko w okresie wiosenno-letnim powinniśmy stosować kremy z filtrem?

Kremy z filtrem należy stosować zdecydowanie cały rok. Ekspozycja na światło ultrafioletowe występuje zawsze, gdy jest jasno. Nie ma znaczenia czy jest to dzień zimowy, czy też letni – cały czas jesteśmy eksponowani na ultrafiolet, nawet jeśli słońce jest za chmurami. Zimą i jesienią można stosować filtry o niższej wartości SPF.