Skip to main content
Home » Zdrowie seksualne » Choroby przenoszone drogą płciową – czy to wciąż współczesny problem?
Zdrowie seksualne

Choroby przenoszone drogą płciową – czy to wciąż współczesny problem?

Dr n. społ. Magdalena Ankiersztejn-Bartczak

Prezeska Zarządu Fundacji Edukacji Społecznej, socjolożka, edukatorka seksualna i pedagożka,certyfikowany edukator, konsultant i doradca HIV/AIDS, członek European AIDS Treatment Group i EU Civil Society Forum HIV/AIDS, Hep, TB oraz członek zespołu opiniującego w Europejskiej Akademii Pacjentów (EUPATI) , koordynator i doradca Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych oraz Mobilnego Serwisu Redukcji Szkód, autorka wielu publikacji i programów edukacyjnych.”

W ostatnich latach temat seksualności stał się ponownie tematem tabu. Dla młodych ludzi głównym źródłem wiedzy stał się internet, gdzie trudno zweryfikować czy podawane tam treści są wiarygodne. Czy powinniśmy dążyć do podniesienia wiedzy? Czy dalej choroby przenoszone drogą płciową to współczesny problem?

Dane Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego Państwowego Instytutu Badawczego wskazują, że w 2023 r. odnotowaliśmy znaczący wzrost wykryć chorób przenoszonych drogą płciową. Należy pamiętać, że to są tylko dane zgłoszone, a jaka jest realna liczba osób, które przeszły choroby przenoszone drogą płciową, tego nie wiemy. Mamy dwukrotnie więcej zgłoszonych przypadków rzeżączki, znaczący wzrost w wykryciach HIV, kiły i chlamydioz.

Jest również szereg barier w dostępności do badań. Po pierwsze osoby poniżej 18 roku życia nie mogą robić żadnych badań bez zgody rodzica/opiekuna prawnego. Po drugie, nie mamy poradni zdrowia seksualnego, a dawne poradnie W (wenerologiczne), które były w każdym województwie, w większości przestały istnieć. Jedna z największych poradni dermatologiczno-wenerologiczna w Warszawie została zmieniona na poradnie dermatologiczną. Teoretycznie dalej można tam przyjść z podejrzeniem chorób przenoszonych drogą płciową, ale przy rejestracji trzeba wyjaśnić, dlaczego nie ma się skierowania do dermatologa, co dla niektórych może być wstydliwe, by pani w okienku powiedzieć z jakim problemem zdrowotnym się przyszło.

Badania przesiewowe w kierunku HIV, HCV i kiły można zrobić w jednym z 29 punktów konsultacyjno-diagnostycznych na terenie Polski. Badania są tam dostępne bezpłatnie i anonimowo, a badanie poprzedzone jest rozmową z certyfikowanym doradcą. Jednak punkty są tylko w dużych miastach (pełna lista aids.gov.pl/pkd/), i mają ograniczoną ilość godzin pracy w tygodniu. 

Co zrobić gdy odczuwa się dolegliwości np. ból przy oddawaniu moczu, swędzenie, pieczenie okolic intymnych, zmiany na narządach? Kobiety mogą skonsultować się u ginekologa? A mężczyźni? Mogą iść do dermatologa. Istotne jest by nie czekać, aż objawu przejdą, bo mogą nieść dalsze konsekwencje zdrowotne.

Istotne jest też by pamiętać, że infekcje przenoszone drogą płciową mogą także pojawiać się w jamie ustnej bądź też odbycie. Ważne by laryngolodzy i lekarze rodzinni uwzględnili tą możliwość w diagnozie, bo zdarzają się „trudne leczone anginy”, które są kiłą w jamie ustnej.

Choroby przenoszone drogą płciową to jak najbardziej ważny i istotny problem zdrowia publicznego. Wymaga kompleksowego podejścia od edukacji i profilaktyki, poprzez otwarty i szeroki dostęp do testowania, a także leczenia. Dane wskazują, że działania należy podjąć jak najszybciej.

Next article
Home » Zdrowie seksualne » Choroby przenoszone drogą płciową – czy to wciąż współczesny problem?
Zdrowie seksualne

Krajowe Centrum ds. AIDS: nowe wyzwania i integracja działań

Dr Anna Marzec-Bogusławska

Lekarz epidemiolog, specjalista w zakresie zdrowia publicznego; od roku 2001 dyrektor Krajowego Centrum ds AIDS, agendy Ministra Zdrowia

W obliczu zwiększającej się liczby zakażeń przenoszonych drogą płciową (STI) w Europie, Krajowe Centrum ds. AIDS rozszerza swoje kompetencje. Co to dokładnie oznacza w praktyce i na co będą mogli liczyć pacjenci?


Jak zmienia się rola Krajowego Centrum ds. AIDS w odpowiedzi na nowe wyzwania zdrowia publicznego?

Krajowe Centrum ds. AIDS, działające od 1993 roku, początkowo koncentrowało się na profilaktyce zakażeń HIV. Jednak w odpowiedzi na rosnącą liczbę zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową (STI), Minister Zdrowia rozszerzył nasze działania o ich profilaktykę. Zależało nam, aby punkty konsultacyjno-diagnostyczne (PKD), które już oferują anonimowe i bezpłatne testy na HIV, mogły pilotażowo wykonywać również badania w kierunku kiły i HCV. Kluczowa okazała się dla nas integracja usług, czyniąc je bardziej przyjaznymi dla pacjenta – by w jednym miejscu mógł wykonać kompleksowe badania w zakresie diagnostyki STI, HIV i wirusowych zapaleń wątroby. Pani minister Izabela Leszczyna podwoiła budżet na PKD, co pozwoliło na wykonywanie testów przesiewowych i szybkich. Planujemy również włączyć testowanie plenerowe podczas dużych imprez.

Wiemy, że powstaje polska strategia zapobiegania i kontroli zakażeń przenoszonych drogą płciową. Jakie są jej główne założenia?

W zeszłym roku wspólnie z Europejskim Centrum Kontroli Chorób (ECDC) i CDC oraz ekspertami krajowymi i międzynarodowymi rozpoczęliśmy proces, który doprowadził nas do opracowania polskiej strategii zapobiegania i kontroli STI. To pierwsza taka strategia dla Polski, a ECDC jest gwarantem jej nowoczesności i europejskiego poziomu. Główne cele strategiczne tego dokumentu to powołanie krajowej struktury koordynacyjnej i integracja niskoprogowych świadczeń w obszarze STI. Koncentrujemy się na wzmocnieniu działań profilaktycznych i podniesieniu poziomu wiedzy na temat zdrowia, świadomości społecznej, aby ograniczyć transmisję zakażeń i eliminować stygmatyzację. Ważne jest także zapewnienie terminowego i równego dostępu do testowania i leczenia STI oraz wzmocnienie nadzoru epidemiologicznego poprzez poprawę monitoringu i sprawozdawczości. Ostatnim, lecz równie istotnym celem jest wzmocnienie stabilnego systemu ochrony zdrowia i rozwój szkoleń, zapewniających wykwalifikowaną kadrę medyczną. Dążyliśmy do tego, by strategia była realistyczna i możliwa do wdrożenia.

Jakie doświadczenia i dobre praktyki z polskiego systemu przeciwdziałania HIV/AIDS i STI mogą być inspiracją dla innych krajów UE?

Mamy bardzo dobry system opieki nad pacjentami i system leczenia antyretrowirusowego (ARV). Leczenie ARV, rozwijane od 2001 roku w ramach programu polityki zdrowotnej ministra zdrowia, jest bezpłatne, szeroko dostępne, bez rejonizacji, kolejek i z indywidualizacją terapii. Co ważne, z leczenia korzystają również pacjenci osadzeni w zakładach penitencjarnych, dzięki ścisłej współpracy ze Służbą Więzienną. Program obejmuje zarówno leczenie, jak i diagnostykę, a także profilaktykę wertykalną dla kobiet ciężarnych. Ten program to przykład systemu, gdzie pacjent jest w centrum świadczeń. Drugą mocną stroną jest współpraca z organizacjami pozarządowymi. Punkty konsultacyjno-diagnostyczne (PKD), gdzie można bezpłatnie i anonimowo wykonać test na HIV, są prowadzone przez organizacje pozarządowe dzięki dotacjom Ministerstwa Zdrowia.

Nie znam też drugiego kraju, który poradziłby sobie w tak sprawny sposób z systemem ochrony zdrowia w kwestii napływu uchodźców. Leczymy obecnie 3300 pacjentów z Ukrainy spośród naszych 21 tysięcy pacjentów objętych programem. Pomimo trudności, byliśmy w stanie zapewnić leczenie ARV wszystkim potrzebującym.

Next article