…ciągły spadek środków na profilaktykę
Pierwsze przypadki nowego wirusa w Polsce zarejestrowano w 1985 r. Strach, obawa, lęk. Jak można się zakazić, kogo może dotknąć?
Dr n. społ. Magdalena Ankiersztejn-Bartczak
Pedagog, edukator seksualny, socjolog, certyfikowany edukator, konsultant i doradca HIV/AIDS, Prezes Zarządu Fundacji Edukacji Społecznej, członek Światowego (International AIDS Society) , Europejskiego (European AIDS Clinical Society) i Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS (PTnAIDS), współautorka Polskich Rekomendacji „Zasady opieki nad osobami zakażonymi HIV”, członek European AIDS Treatment Group i Network of Low Prevalence Countries of Central and South East Europe (NeLP), koordynator i doradca Punktów Konsultacyjno-Diagnostycznych oraz Mobilnego Serwisu Redukcji Szkód, autorka wielu publikacji i programów edukacyjnych, uhonorowana Czerwoną Kokardką.
Przez 35 lat medycyna odnalazła odpowiedzi na większość z tych pytań. HIV, czyli ludzki wirus upośledzenia odporności, przenosi się przez krew i wydzieliny narządów płciowych. Zakazić się można przez kontakty seksualne, bezpośredni kontakt z zakażoną krwią oraz z zakażonej matki na dziecko, w trakcie ciąży, porodu lub karmienia piersią. Przełom w walce z HIV przyniosły lata 90-te, kiedy wprowadzono skojarzoną terapię antywirusową. Coraz lepsze leki dawały nadzieję, początkowo na dłuższe życie, a obecnie na możliwość dożycia starości, mimo zakażenia HIV.
HIV pod względem medycznym udało się opanować. Udało się zatrzymać jego namnażanie dając ludziom szansę na długie życie. Zakażenie HIV jest obecnie traktowane jako choroba przewlekła. Dalsze, zaawansowane prace dają nadzieję, na eliminację wirusa z organizmu, trwają też intensywne prace nad szczepionką.
Cały rozwój naukowy na świecie wiązał się również z licznymi działaniami profilaktycznymi. Szeroko prowadzone kampanie społeczne miały na celu pokazanie dróg zakażenia, możliwości zabezpieczenia się przed HIV oraz uświadomienie ludziom, że codziennie życie z osobą seropozytywną nie stanowi żadnego zagrożenia. Osoby zakażone mają zdrowe dzieci, pracują, studiują i spełniają swoje marzenia. Starają się żyć normalnie.
Niestety w Polsce rozwój medycyny nie przełożył się na wiedzę Polaków o tym zakażeniu. Ciągle pokutują mity i stereotypy związane z lękiem przed zakażeniem. W ostatnich latach środki na działania profilaktyczne maleją, a liczba nowo potwierdzonych zakażeń przybywa. Mimo dostępu do leczenia i wysokospecjalistycznej opieki medycznej dla osób seropozytywnych niewiedza o drogach zakażenia przekłada się na nieuzasadniony lęk przed osobami z HIV. Mało kto może otwarcie powiedzieć o swoim zakażeniu, w obawie przed odrzuceniem i dyskryminacją. Nawet w placówkach ochrony zdrowia po 35 latach od wykrycia zakażenia, odmawia się zabiegów medycznych.
87 proc. Polaków uważa, że HIV ich nie dotyczy, chociaż tylko co 10 badał się w tym kierunku. Skoro zakażenie głównie przenosi się drogą niezabezpieczonych kontaktów seksualnych, to zdecydowanie większa liczba.
Fundacja Edukacji Społecznej od 2002 r. (www.fes.edu.pl) jest jedną z wiodących organizacji działających w zakresie profilaktyki HIV w Polsce. Prowadzi działania edukacyjne w szkołach oraz na uczelniach, kieruje dwoma Punktami Konsultacyjno-Diagnostycznymi w Warszawie, w których wykonywane są bezpłatne i anonimowe badania w kierunku HIV, HCV i kiły (www.projekttest.pl), realizuje Akademię Pozytywnego Życia, projekt którego odbiorcami są osoby żyjące z HIV i ich bliscy. Fundacja jest również partnerem projektów badawczych i członkiem organizacji międzynarodowych.
Działania z zakresu profilaktyki HIV i innych chorób przenoszonych drogą płciową to tylko część pracy. Fundacja prowadzi projekt AfterPartyFES, którego celem jest wsparcie osób eksperymentujących i używających problemowo substancji psychoaktywnych. Zespół specjalistów składających się z terapeutów, seksuologów i psychoterapeutów prowadzi wsparcie również dla użytkowników chemseks (www.meskiebranie.pl). Równie ważnymi działaniami są programy z zakresu edukacji zdrowotnej i promocji zdrowia, w tym prowadzenie niezależnej światopoglądowo edukacji seksualnej. Projekty Fundacji Edukacji Społecznej w dużej części finansowane są ze środków miasta stołecznego Warszawy, a także jednostek rządowych: Krajowego Centrum ds. AIDS i Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii, samorządowych np. Mazowieckiego Centrum Polityki Społecznej oraz ze środków prywatnych.
