Odporność to naturalna obrona organizmu przed patogenami.
Dr n. med. Mirosława Gałęcka
Lekarka internistka oraz założycielka Instytutu Mikroekologii w Poznaniu
Niestety jesień jest nie lada wyzwaniem dla odporności. Poranki i wieczory stają się coraz chłodniejsze, a w ciągu dnia bywa bardzo ciepło. Dni są coraz krótsze, a słońce zwykle przysłaniają chmury. Unikamy chłodu i deszczu, przez co zamykamy się w domach. Wszystko to nie jest korzystne dla utrzymania zdrowia. Warto więc zadbać o wsparcie odporności, najlepiej naturalnymi metodami u jej źródła! O to, jak to zrobić zapytaliśmy dr n. med. Mirosławę Gałęcką – lekarkę internistkę oraz założycielkę Instytutu Mikroekologii w Poznaniu, który już niemal dwie dekady bada zdrowie i odporność człowieka od środka, a dokładnie – w jelitach.
Co to jest mikrobiota i skąd ona pochodzi?
We wnętrzu każdej i każdego z nas znajduje się mikroświat różnych mikroorganizmów: bakterii, wirusów i grzybów, nazywanych mikrobiotą jelitową. Badania naukowe potwierdzają, że choć mikrobiota żyje w jelitach, to wpływa nie tylko na układ pokarmowy, ale też odporność, produkcję hormonów i witamin, a nawet pracę mózgu i samopoczucie. Dla zobrazowania tego, jak dużo mikrobiota ma do powiedzenia w kwestii naszego zdrowia, proszę wyobrazić sobie, że stanowi ona aż około 2 kg masy ciała człowieka. Co więcej, materiał genetyczny człowieka to tylko ułamek w porównaniu do genomu mikrobioty żyjącej w naszym wnętrzu. Każdy z nas posiada około 150 razy więcej genomu mikrobioty niż własnego!
Jaka jest rola jelit i zawartej w nich mikrobioty w budowaniu odporności?
Jednym słowem: ogromna! Wiemy obecnie, że ponad 70 proc. odporności pochodzi z naszego brzucha! Jak to możliwe? We wnętrzu każdej osoby znajduje się układ odpornościowy związany z przewodem pokarmowym, nazywany GALT (od ang. gut-associated lymphoid tissue). Jest on największą, wysoce wyspecjalizowaną częścią układu immunologicznego. Prawidłowe działanie GALT zapewnia mikrobiota jelit. Mikrobiota aktywuje mechanizmy odporności swoistej i wytwarzanie komórek odpornościowych. Wpływa na dojrzewanie limfocytów B, produkcję przeciwciał, powstawanie limfocytów T. To nie wszystko! Mikrobiota tworzy warstwę ochronną na powierzchni nabłonków i skóry. Wytwarza substancje o działaniu przeciwzapalnym, przeciwdrobnoustrojowym (np. kwas solny, nadtlenek wodoru, czy beta-defensyny), witaminy (głównie z grupy B) i hormony, których nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie wytworzyć.
Jaka jest rola probiotyków, jak łatwo je uzupełnić oraz czy potrzebujemy ich suplementacji?
Probiotyki to żywe mikroorganizmy, takie jak bakterie lub drożdże, które dostarczane w odpowiedniej ilości, wykazują korzystne efekty dla zdrowia człowieka. Hamują rozwój patogenów, pomagają w utrzymaniu równowagi mikrobioty jelitowej oraz uzupełniają ją o bakterie ochronne i immunomodulujące. Dzięki temu wspierają odporność. Wpływają też korzystnie na procesy trawienne, regulują częstotliwość wypróżnień i zapobiegają dolegliwościom ze strony przewodu pokarmowego. Zwiększają przyswajanie składników odżywczych dostarczanych z jedzeniem. Jedyną możliwością na dostarczenie ich do naszego organizmu na ten moment jest suplementacja. Choć bakterie o działaniu probiotycznym występują w jogurtach, kiszonkach, czy innych produktach fermentowanych, to nie można mylić ich z probiotykami, a więc preparatami (suplementami, czy lekami) zawierającymi określoną ilość i szczep mikroorganizmów, o udowodnionych korzyściach. Oczywiście warto włączyć produkty fermentowane do swojej diety, jednak nie zastąpią one suplementacji.