Cynk to pierwiastek chemiczny o niepomijalnym znaczeniu dla organizmu. Jego prawidłowe stężenie w organizmie wspiera naturalną odporność.
Mgr inż. Ewa Zawadzka
Absolwentka Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji, SGGW. Członek Zarządu Krajowej Rady Suplementów i Odżywek.
Jaką rolę odgrywa cynk w organizmie człowieka i jakie są konsekwencje jego niedoboru?
Cynk jest składnikiem strukturalnym i funkcjonalnym ok. 300 enzymów, dzięki czemu wpływa na większość podstawowych procesów życiowych, w tym również na syntezę białek, DNA, hormonów i krwinek czerwonych. Pierwiastek ten bierze udział m.in. w procesach metabolicznych. Jest niezbędny do prawidłowego przebiegu ciąży, a także jest istotnym składnikiem systemu antyoksydacyjnego. Dlatego też cynk jest jednym z głównych pierwiastków śladowych, który jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania organizmu.
Poważne niedobory tego pierwiastka mogą manifestować się np. kurzą ślepotą, gorszym gojeniem ran, zaburzeniami w odczuwaniu smaku i węchu oraz większą podatnością organizmu na infekcje. Niedobory cynku mogą objawiać się także zmianami skórnymi o charakterze rumieniowym, wypadaniem włosów oraz łamliwością paznokci i występowaniem na nich białych plamek. Jeśli zaobserwujemy te objawy, powinien być to sygnał do kontaktu ze specjalistą.
Jaki jest prawidłowy poziom utrzymywania cynku w organizmie? Jak sprawdzić, czy w organizmie występują niedobory?
Zawartość cynku w organizmie dorosłego człowieka waha się od 1 do 3 g i rozlokowana jest głównie w mięśniach, a w mniejszej ilości także w kościach i pozostałych tkankach, w tym w skórze, włosach, paznokciach itd. Należy jednak pamiętać, że cynk jest wydalany z organizmu, dlatego żeby zachować równowagę, musi być uzupełniany.
Jego głównym źródłem jest pożywienie – można go znaleźć między innymi w mięsie, jajach, rybach, ostrygach, produktach pełnoziarnistych, pestkach dyni, kiełkach, nasionach słonecznika, fasoli, grochu. itp. Warto pokreślić, że cynk lepiej przyswaja się z produktów pochodzenia zwierzęcego. Aby sprawdzić, czy poziom cynku w organizmie jest w normie, wystarczy wykonać badanie krwi.
Czy w dobie COVID-19 cynk odgrywa istotną rolę w organizmie?
Cynk jest jednym ze składników odżywczych wspierających odporność, w tym odpowiedź immunologiczną w przypadku infekcji wirusowych i bakteryjnych. Natomiast chciałabym podkreślić, że obecnie nie mamy badań, które potwierdzałyby, że wpływa on na COVID-19. Warto jednak pamiętać, że odpowiedni poziom cynku w organizmie jest potrzebny, aby układ odpornościowy działał prawidłowo. Oczywiście nie jest to gwarancją braku choroby, ale może być oceniany jako jeden z czynników w profilaktyce przeziębień.
Jak suplementować cynk i kto powinien się na to zdecydować?
Suplementacja cynku służy niwelowaniu niedoborów dietetycznych, które mogą wynikać np. z błędów dietetycznych. Można ją rozważyć ze specjalistą również przy zwiększonym zapotrzebowaniu na cynk. Może dotyczyć to osób na diecie roślinnej (niektóre dane mówią, że może być ono nawet o 50 proc. większe niż standardowe) oraz seniorów, u których wchłanianie cynku może być na niższym poziomie niż u osób młodych.
Cynk jest potrzebny także do prawidłowego wzrostu, dlatego jego zapotrzebowanie zwiększa u dorastającej młodzieży, kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Warto jednak pamiętać, że suplementacja nie zwalnia ze spożywania zbilansowanych i wartościowych posiłków. Ważne jest, aby stosować ją zawsze zgodnie z zaleceniami opisanymi na opakowaniu.
Istotne jest także, by nie stosować jednocześnie kilku preparatów zawierających te same składniki, gdyż wtedy można łatwo narazić się na nadmierną ekspozycję, a to także nie jest wskazane.