Pamiętajmy – ruch to zdrowie, sport to pasja i satysfakcja, ale nie warto stawiać wyników ponad zdrowie. Fizjoterapeuci są przewodnikami, którzy pomagają utrzymać ciało w formie i zabezpieczyć je przed kontuzjami.
Mgr Przemysław Mitura
Fizjoterapeuta, edukator w zakresie fizjoprofilaktyki, twórca internetowy
Czasem słyszy się żartobliwe stwierdzenie, że sport to zdrowie… stracone! Jakie działania profilaktyczne może i powinna podjąć osoba aktywna fizycznie, by zmniejszyć ryzyko kontuzji?
Profilaktyka urazów opiera się przede wszystkim na właściwym przygotowaniu układu ruchu do obciążeń. Kluczowa jest regularna rozgrzewka, obejmująca ćwiczenia mobilizacyjne, aktywujące różne grupy mięśniowe i stopniowo zwiększające tętno – dobrze wykonana znacząco ogranicza ryzyko kontuzji. Równie ważny jest trening siłowy wzmacniający tkanki miękkie, poprawiający stabilizację stawów i zmniejszający podatność na przeciążenia.
Najczęstszą przyczyną urazów jest zbyt gwałtowny wzrost intensywności – ciało nie nadąża z adaptacją, pojawiają się mikrourazy, które bagatelizujemy, aż w końcu dochodzi do kontuzji. Aby trenować efektywnie, należy zadbać o regenerację – odpowiednią ilość snu, nawodnienie, właściwą podaż białka i kontrolowaną objętość treningową.
Czy fizjoterapia może wspierać regenerację mięśni i stawów po intensywnych treningach?
Tak. Fizjoterapia działa wielokierunkowo – terapia manualna zmniejsza napięcie tkanek, poprawia mikrokrążenie i ułatwia usuwanie metabolitów powstałych podczas wysiłku. Stretching i masaż tkanek głębokich usprawniają ślizg między warstwami mięśniowo-powięziowymi, a techniki takie jak terapia punktów spustowych, kinesiotaping czy mobilizacje stawowe poprawiają zakres ruchu i redukują ból.
Współczesna fizjoterapia obejmuje także trening motoryczny ukierunkowany na stabilizację i reedukację wzorców ruchowych, co stanowi kluczowy element profilaktyki przeciążeń. Proces regeneracji mogą wspierać również zabiegi fizykoterapeutyczne, które poprawiają metabolizm tkankowy i przyspieszają gojenie.
Czy zatem warto odwiedzać fizjoterapeutę profilaktycznie, czy dopiero wtedy, gdy coś boli?
Z fizjoterapią jest jak ze stomatologią – codzienna dbałość i regularne kontrole pozwalają uniknąć poważnych problemów.
Aktywność fizyczna jest formą fizjoprofilaktyki, ale warto też raz na jakiś czas udać się na przegląd do specjalisty, by ocenić stan układu ruchu.
Niepokojące sygnały to bóle trwające dłużej niż kilka dni, nasilające się przy obciążeniu lub nawracające mimo odpoczynku. Alarmujące są również: ograniczenie ruchomości, poranna sztywność, wrażenie niestabilności, mrowienie, osłabienie siły mięśniowej, a także obrzęki, zasinienia bez urazu czy ból uniemożliwiający funkcjonowanie. Wczesna wizyta u fizjoterapeuty pozwala ocenić wzorce ruchowe i zapobiec rozwijaniu się problemów – to inwestycja w zdrowie.
Jakie trzy najczęstsze błędy popełniają osoby ćwiczące, które mogą prowadzić do przeciążeń lub urazów?
Pierwszym błędem jest lekceważenie techniki wykonywania ćwiczeń – zła mechanika ruchu przeciąża stawy i kręgosłup. Drugi to brak regeneracji – zbyt wiele treningów przy niewystarczającej ilości snu i energii zwiększa ryzyko urazów przeciążeniowych. Trzeci – skupianie się na jednej formie aktywności, co prowadzi do dysproporcji siłowych, zaburzeń stabilizacji i kompensacji ruchowych.
Uzupełnienie planu o ćwiczenia mobilizacyjne, stabilizacyjne i siłowe poprawia biomechanikę i zmniejsza ryzyko kontuzji. Świadome planowanie obciążeń, prawidłowa technika, regeneracja, zbilansowana dieta i konsultacje z fizjoterapeutą nie tylko chronią przed urazami, ale także zwiększają efektywność treningu i komfort ruchu.
Pamiętajmy – ruch to zdrowie, sport to pasja i satysfakcja, ale nie warto stawiać wyników ponad zdrowie. Fizjoterapeuci są przewodnikami, którzy pomagają utrzymać ciało w formie i zabezpieczyć je przed kontuzjami.
