Anna Długołęcka
Współzałożycielka i prezeska Fundacji Warszawskie Centrum Psychoonkologii oraz współpracowniczka FOSTER CLINIC, psychoonkolog, praktyk i ekspert w dziedzinie HR i zarządzania
Wiele osób po zdiagnozowaniu choroby nowotworowej wycofuje się z życia zawodowego. Coraz częściej firmy wychodzą naprzeciw potrzebom chorego pracownika i aktywizują go w miejscu pracy.
Chorobę nowotworową często diagnozuje się u osób czynnych zawodowo. Z jakimi trudnościami zawodowymi spotykają się oni po diagnozie?
Dane przytaczane przez Instytut Medycyny Pracy im. prof. J. Nofera w Łodzi (Rydzyński 2018*) wskazują, że 57 proc. osób z chorobą nowotworową w wyniku diagnozy musi zaprzestać pracy lub nauki bądź zmienić dotychczas pełnioną rolę zawodową. U osób, które podejmują leczenie onkologiczne mogą pojawić się ograniczenia fizyczne, jak i psychiczne związane ze sprawnością intelektualną, w tym m.in. ze zdolnością zapamiętywania, kojarzenia i szybkością działania. Innymi trudnościami, negatywnie wpływającymi na sytuację zawodową chorych onkologicznie są stres i lęk, które pojawiają się w związku z chorobą, a także jej odbiorem przez środowisko zawodowe.
Dlaczego nie warto rezygnować z pracy w trakcie choroby? Jakie korzyści niesie aktywność zawodowa osobom chorym na raka?
Praca dla większości osób ma duże znaczenie i jest ważną częścią ich życia. Jest ona nie tylko sposobem pozyskiwania środków finansowych, ale pełni także funkcję terapeutyczną i rehabilitacyjną. Dzięki pracy osoby z chorobą nowotworową kształtują i odbudowują zachwianą przez chorobę tożsamość i osiągają poczucie normalności. Jest to obszar, w którym mogą czuć się sprawczy i kompetentni. Kontynuowanie aktywności zawodowej pomimo choroby pomaga na jakiś czas zapomnieć o sobie jako o pacjencie i realizować się w roli pracownika, przełożonego, specjalisty. Dodatkowo pracując w życzliwym środowisku, chory może otrzymać wsparcie, którego potrzebuje w tych wyjątkowych okolicznościach. Istotną korzyścią jest także możliwość zarabiania – chory dzięki temu może nie tylko finansować proces leczenia, ale również ma świadomość, że mimo choroby jest w stanie być niezależnym bądź w miarę niezależnym finansowo. To istotne, gdyż u chorych onkologicznie często pojawia się lęk związany z tym, że będą od kogoś zależni, a trud finansowania terapii spocznie na innych członkach rodziny.
W jaki sposób pracodawcy mogą wspierać osoby chore onkologicznie?
Przede wszystkim słuchając ich potrzeb i wychodząc naprzeciw tym potrzebom. Jest naprawdę wiele możliwości prawnych, w tym m.in. zmiana zakresu obowiązków, który w trakcie leczenia pozwoli wykonywać osobie chorej pracę, dodatkowe, pełnopłatne dni wolne od pracy oraz inne udogodnienia, w tym np. elastyczne godziny pracy lub możliwość pracy zdalnej. Ponadto pracodawca może zapewnić choremu dodatkową opiekę medyczną (rozszerzenie pakietu), dodatkowe środki finansowe na leki oraz wsparcie psychoonkologiczne. Świetnym rozwiązaniem są także wewnętrzne zbiórki na leczenie pracownika oraz spotkania ze specjalistami, którzy wytłumaczą reszcie pracowników, jak oswoić się z nową sytuacją i jak mogą np. wspierać osobę chorą. Warto też projektować konkretne i zindywidualizowane działania ułatwiające pacjentom powrót do aktywności po przerwie związanej z leczeniem!