Obecnie na świecie co roku obserwuje się 20 mln nowych zachorowań na nowotwory, a blisko 10 mln zdiagnozowanych umiera. Statystyki europejskie to odpowiednio 2,7/1,3 mln, a w Polsce 172/94 tys. chorych. Prognozy epidemiologiczne i demograficzne pokazują, że w okresie najbliższych 30 lat może nastąpić podwojenie liczby nowych zachorowań i zgonów spowodowanych rakiem. Nowotwory stają się głównym zabójcą ludzi w XXI wieku!
Dr n. med. Janusz Meder
Prezes Polskiej Unii Onkologii, Narodowy Instytut Onkologii – Państwowy Instytut Badawczy, współzałożyciel Medycznej Racji Stanu
W związku z postępem wiedzy medycznej i zwiększoną dostępnością, również w Polsce, do nowoczesnego, interdyscyplinarnego leczenia, a nawet medycyny precyzyjnej, opartej o profilowanie molekularno-genetyczne, nowotwory z chorób śmiertelnych coraz częściej przyjmują postać chorób przewlekłych. Obecnie z rozpoznaniem choroby nowotworowej żyje w Polsce 1,3 mln osób, które są w trakcie terapii i/lub rehabilitacji albo ukończyły już leczenie i zostały uznane za wyleczone.
Mimo że w ostatnich 30 latach udało się w Polsce poprawić wyniki leczenia chorych na nowotwory ze średnio 30 proc. do 41 proc. u mężczyzn i 60 proc. u kobiet, to nadal nasze wyniki leczenia są gorsze o 10-15 proc. od tych osiąganych w USA czy Europie Zachodniej. W Polsce ciągle 70 proc. chorych zgłasza się do onkologów za późno, gdy choroba jest bardzo zaawansowana i szanse na wyleczenie znacząco spadają, pomimo zastosowania kosztownych metod leczenia.
Po realizacji poprzednich Narodowych Programów Zwalczania Chorób Nowotworowych, które z konieczności miały charakter interwencyjny, mamy obecnie po raz pierwszy Narodową Strategię Onkologiczną (realizacja w latach 2020-2030) z zagwarantowanym ustawą finansowaniem. Nie wolno nam pod żadnym pozorem opóźniać jej realizacji nawet z powodu pandemii, inflacji czy wojny w Ukrainie. Konieczne jest szybkie dopracowanie i wdrożenie na pełną skalę Krajowej Sieci Onkologicznej, co zapewni równy dostęp do szybkiej diagnozy, leczenia i rehabilitacji niezależnie od miejsca zamieszkania.
Apelujemy do wszystkich najważniejszych decydentów o postawienie przede wszystkim na zdrowie publiczne oraz powszechną edukację, energiczne działania prewencyjne i profilaktyczne. Należy inwestować ustawicznie w instytucję lekarza rodzinnego jako głównego partnera wszystkich specjalistów zajmujących się chorobami cywilizacyjnymi.
Nie podołamy z finansowaniem systemu ochrony zdrowia, jeśli natychmiast nie zainwestujemy w edukację dzieci i młodzieży, która będzie umiała w sposób odpowiedzialny troszczyć się o swoje zdrowie i przestrzegać zasad zdrowego stylu życia zgodnie z zapisami w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem. Potrzebą chwili jest konieczność wprowadzenia w każdej szkole raz w tygodniu godziny wiedzy o zdrowiu jako oddzielny przedmiot. Zabiegamy o to od 30 lat, niestety jak dotąd bezskutecznie. To inwestycja na całe kolejne pokolenia, która musi być realizowana z żelazną konsekwencją ponad podziałami i ponadresortowo. Należy dodać do tego apel do całego społeczeństwa o powszechne stosowanie czujności onkologicznej w postaci tzw. złotej zasady 2-3 tygodni. Jeżeli objawy i dolegliwości, których do tej pory nie było nie ustępują w okresie 2-3 tygodni po zastosowaniu prostego leczenia objawowego, to należy wpierw wykluczyć nowotwór, a dopiero potem zajmować się diagnozowaniem innych chorób. Zalecam, żeby być niepokornym pacjentem i być czujnym na sygnały jakie daje nasz organizm.
Pamiętajmy – nasze zdrowie w naszych rękach!