Czynniki ryzyka występowania różnych chorób często są podobne lub wręcz te same. Większość z nich dotyczy nieodpowiedniego stylu życia. Jakie zmiany wprowadzić, aby dbać o zdrowie?
Prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz
Kierownik III Kliniki Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WL WUM
Czy często zdarza się tak, że pacjenci kardiologiczni chorują także na inne schorzenia? Jakie to są choroby?
Można wręcz powiedzieć, że wśród pacjentów kardiologicznych niezwykle rzadko zdarza się, żeby pacjent miał tylko jeden problem zdrowotny. Warto pamiętać, że choroby sercowo-naczyniowe są główną przyczyną zgonów w Polsce, a przyczyną tych schorzeń są głównie czynniki ryzyka związane z tzw. nieodpowiednim stylem życia – stanowią aż 70 proc. ryzyka ich wystąpienia, a za pozostałe odpowiadają czynniki genetyczne, czyli tzw. predyspozycje rodzinne. Tym samym niewłaściwa dieta, brak lub niska aktywność fizyczna, palenie papierosów, stres, złej jakości sen i nieuporządkowane życie emocjonalne często skutkują otyłością, cukrzycą, nadciśnieniem tętniczym krwi, zaburzeniami gospodarki tłuszczowej, chorobami nerek i płuc oraz innymi schorzeniami. To wszystko z kolei prowadzi do wyższego ryzyka wystąpienia zawału serca, udaru mózgu, miażdżycy, zatorowości płucnej czy innych chorób kardiologicznych.
Czy w takim razie istnieją strategie prewencyjne, które mogłyby zmniejszyć ryzyko występowania chorób współistniejących?
Warto zwrócić uwagę na to, że skoro czynniki ryzyka związane z niewłaściwym stylem życia są takie same dla różnych schorzeń, to wyeliminowanie ich zredukuje ryzyko zachorowań. Tym samym, aby być zdrowym i zmniejszyć ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego, a także często pojawiających się równolegle chorób współistniejących, należy praktykować zdrowy styl życia.
Co to oznacza w praktyce? Jakie zasady zastosować, aby serce i naczynia były zdrowe, a także minimalizować ryzyko wielochorobowości?
Kluczowe jest odżywianie – dieta powinna być zdrowa i zbilansowana. Oznacza to, że do codziennego menu należy wprowadzić dobrej jakości produkty (trzeba unikać wysokoprzetworzonych), niewielką ilość mięsa, zwłaszcza tłustego, i mniej tłuszczów zwierzęcych, a więcej pochodzenia roślinnego. Ponadto konieczne jest wprowadzenie regularnej aktywności fizycznej. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) osoby w przedziale wiekowym 18-65 lat powinny wykonywać 150-300 minut aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności lub co najmniej 75 minut aktywności o dużej intensywności tygodniowo. Do tego należy zrezygnować z używek, takich jak papierosy, a także nauczyć się umiejętnie regulować emocje i stres. Konieczne jest również dbanie o długi, dobry jakościowo sen, odpoczynek, a także budowanie wspierających relacji. I chociaż te zasady są znane, to nadal przy dzisiejszym tempie i sposobie życia dla wielu osób są trudne do wprowadzenia. A trzeba pamiętać, że te działania realnie wpływają na obniżenie ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, a także chorób współistniejących.