Mgr Denim Jan Sporny
Psycholog, trycholog, dietetyk, terapeuta, specjalista zdrowia publicznego i badań klinicznych, szkoleniowiec, wykładowca akademicki
Owłosiona skóry głowy przypomina gęsty las, którego żyzne podłoże stanowi źródło życia dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Ludzka skóra kolonizowana jest przez określone drobnoustroje tworzące jej mikroflorę fizjologiczną. Jak się okazuje nierównowaga środowiska bakteryjnego skóry może skutkować zaburzeniem spełnianych przez nie funkcji np. ochronnych, troficznych oraz metabolicznych. W efekcie doprowadzając do aktywizacji zmian dermatologicznych, przy których niezbędne staje się wsparcie specjalistyczne.
Najbardziej znanym drobnoustrojem skóry głowy jest Malassezia sp. – lipidozależny grzyb drożdżakopochodny, lokalizowany głównie w miejscach występowania gruczołów łojowych. Pomimo, iż nie traktuje się go jako czynnika chorobotwórczego, w nadmiernych ilościach, łącznie z zaburzeniami systemu nerwowego, zaburzeniami immunologicznymi i hormonalnymi, nieracjonalnym sposobem odżywiania oraz niewłaściwą pielęgnacją, zaliczany jest do przyczyn wywołujących łupież tłusty (pityriasis seborrhoica). Źródła podają, że złuszczanie naskórka na podłożu łojotokowym w przebiegu łupieżu tłustego różni się od popularnego łupieżu. Charakteryzuje się przede wszystkim występowaniem widocznych ognisk grubych, żółtawych łusek o dużych rozmiarach, przylegających do okolic szczytu skóry głowy, w przeciwieństwie do łupieżu kosmetycznego definiowanego na podstawie objawów braku nawilżenia naskórka oraz nieprzylegających do skóry głowy i włosów, cienkich, łatwo opadających łusek koloru biało-srebrzystego.
Ogniskom łupieżu tłustego, często towarzyszy lśnienie włosów, świąd oraz zaczerwienienie. Dodatkowo w przypadku zaistnienia stanu zapalnego, pojawienia się grudek, czy krostek, zwłaszcza w miejscach nadmiernego złuszczenia, zdarza się diagnozować łojotokowe zapalenie skóry. Stabilizacja zaburzonej równowagi i kondycji skóry, wymaga podjęcia leczenia z zastosowaniem odpowiednich szamponów oraz środków keratolitycznych, przeciwzapalnych, przeciwgrzybiczych i cytostatycznych. Odmiennym, nieco łagodniejszym od opisanego, typem łupieżu jest łupież suchy. Prawdopodobnie to najczęściej występujące, długie złuszczanie skóry głowy, u którego podstaw znajdują się zaburzenia układu nerwowego (np. stres), nieracjonalny sposób odżywiania, niedobór wydzielania tłuszczu, zaburzenia mikroflory skóry. Przy rozpoznaniu szczególną uwagę zwraca się na: łatwo odpadające ze skóry i włosów, małe, cienkie, suche, sypkie łuski w kolorze białym lub szaro-białym.
Skóra głowy jest sucha i nie zawsze podrażniona, a włosy tracą swój naturalny blask. Umiarkowane swędzenie i w rezultacie drapanie skóry głowy doprowadzające do charakterystycznego „oszronienia” ubrań w okolicy ramion, barków i pleców nasila także dyskomfort psychiczny i estetyczny. Brak oznak zapalnych pozwala różnicować ten typ łupieżu od łuszczycy oraz łojotokowego zapalenia skóry, jednak warto pamiętać, iż łupież suchy może przekształcić się w formę łupieżu tłustego. Na tym tle całościowym i racjonalnym rozwiązaniem staje się nie tylko profesjonalna konsultacja trychologiczna i/lub dermatologiczna, zastosowanie dedykowanych preparatów nawilżających czy zabiegów oczyszczających, lecz także profilaktyka, poprzez zmianę dotychczasowej diety oraz odkrycie efektywnych sposobów redukcji stresu codziennego.