Prof. dr hab. n. med. i n. o zdr. Irena Walecka, MBA
Kierownik Kliniki Dermatologii, konsultant wojewódzki w dziedzinie dermatologii i wenerologii
Fot.: Monika Szałek
Przy prawidłowej terapii, objawy atopowego zapalenia skóry (AZS) zanikają i u części pacjentów nie występuje już ani świąd, ani zmiany skórne.
Jakie są główne objawy i symptomy atopowego zapalenia skóry, które mogą wskazywać na konieczność diagnozy i leczenia?
AZS to przewlekła, nawrotowa choroba z towarzyszącym świądem. U pacjentów i/lub ich rodzin często występują inne choroby z kręgu atopii takie jak astma oskrzelowa czy katar sienny. Obraz kliniczny AZS jest zróżnicowany w zależności od stopnia nasilenia zmian skórnych oraz wieku pacjenta. U małych dzieci zmiany najczęściej występują na policzkach, szyi, karku, płatach usznych i wyprostnych częściach kończyn. U starszych dzieci dochodzą zgięciowe części kończyn (najczęściej doły łokciowe i podkolanowe), brodawki sutkowe, nadgarstki czy kostki. U dorosłych AZS często zajmuje dłonie i stopy.
Jakie są korzyści z diagnozowania i leczenia AZS dla pacjentów, jeśli chodzi o poprawę komfortu ich życia i zmniejszenie objawów?
Chorobie tej towarzyszy bardzo silny świąd, co powoduje, że pacjenci cały czas się drapią raniąc skórę. Najważniejszą i pierwszą korzyścią z leczenia jest ustępowanie świądu i poprawa snu, co korzystnie wpływa na samopoczucie i komfort życia. Na dalszym etapie obserwujemy poprawę stanu skóry.
Do jakich metod leczenia atopowego zapalenia skóry mają aktualnie dostęp pacjenci i jakie mogą być skutki uboczne nieleczonych lub źle kontrolowanych objawów?
Chorzy w Polsce mają dostęp do większości leków na AZS, jakie są dostępne na świecie. Dobór terapii zależy od stopnia nasilenia zmian skórnych – przy łagodnym przebiegu wystarczy emolientowanie i unikanie czynników prowokujących, a w okresach zaostrzeń stosowanie miejscowych sterydów i inhibitorów kalcyneuryny. W przypadku umiarkowanego nasilenia zmian dodatkowo można zastosować naświetlania UVB 311 i na krótko sterydy ogólnie, a w przypadkach ciężkich należy stosować leczenie cyklosporyną, lekami biologicznymi i inhibitorami JAK.
Choroba nie leczona lub nieprawidłowo leczona może prowadzić do wielu zaburzeń takich jak obniżenie nastroju, problemy ze snem, depresja, myśli i próby samobójcze. Każdy przewlekły stan zapalny toczący się w organizmie może także być przyczyną innych chorób.
Czy pacjenci, którzy uczestniczą w badaniach klinicznych, powinni zachować ciągłość aktualnej terapii?
Oczywiście, że tak byłoby najlepiej, ale niestety nie zawsze jest to możliwe. W badaniach klinicznych pacjenci otrzymują leki, które z reguły nie są dostępne na rynku i nie ma ich w programach lekowych, stąd pacjenci nie mogą kontynuować terapii. Często jest tak, że pacjenci biorący udział w badaniach klinicznych nie byli wcześniej leczeni konkretnymi metodami (w przypadku AZS są to np. terapia UVB 311, Sterydy, cyklosporyna) wymaganymi jako kryterium wejścia do programu lekowego, jak też ośrodki prowadzące badania kliniczne nie zajmują się dalszym leczeniem, stąd niemożliwe jest płynnie przejście pacjentów do leczenia w ramach programu lekowego.
