Współcześnie obserwujemy wiele nieprawidłowych reakcji dotyczących układu immunologicznego człowieka związanych z nieprawidłową reakcją na pokarm. Dla układu immunologicznego jedzenie to nic innego niż obce białko.
Prawidłowo działający układ pokarmowy wykształca tolerancję na obce białka przyjmowane z jedzeniem. Nie wywołują one wówczas obronnych reakcji immunologicznych. Niewłaściwe, niepełne trawienie, stres, złe odżywanie, zaburzenia flory jelitowej i wiele innych czynników doprowadza do sytuacji, że antygeny docierają do aktywnych komórek układu immunologicznego i wywołują odpowiedź w postaci produkcji przeciwciał IgG skierowanych przeciw białkom pokarmowym. Mówimy w takim przypadku o nadwrażliwości pokarmowej IgG-zależnej.
Jest to niespecyficzna jednostka chorobowa. Trudno skojarzyć przyczynę – objawy występują z opóźnieniem w stosunku do spożywanego jedzenia. Jedynie 20 proc. chorych reaguje zaburzeniami przewodu pokarmowego, pozostali prezentują dolegliwości niespecyficzne: bóle mięśniowe i stawowe, powiększenie węzłów chłonnych, spadek wydajności organizmu, zawroty głowy, katar, skłonność do obrzęków. Przeciwciała IgG tworzą się przeciwko konkretnym pokarmom: np. jajom, mleku, serom, wieprzowinie, pszenicy itd.
U każdego pacjenta rodzaj pokarmu wywołującego nadwrażliwość może być inny. Inne mogą być też objawy. Przeciwciała IgG występują w czterech podtypach. Odmiany 1-3 wywołują tzw. reakcje immunologiczne typu III z tworzeniem kompleksów immunologicznych. Normalnie są one niszczone przez komórki żerne. Gdy jednak jest ich za dużo – a to ma właśnie miejsce w nadwrażliwości – odkładają się one w różnych miejscach np. w stawach, mięśniach, ale też w różnych organach wewnętrznych powodując uszkodzenia tychże. Objawy w tym typie reakcji mają przeważnie charakter spoza przewodu pokarmowego: zmęczenie, gorączka, bóle stawowo-mięśniowe, bóle głowy, wysypki o typie pokrzywki. Izotyp IgG4 ma nieco inny mechanizm działania: działa on na komórki zawierające histaminę, przez co wywołuje miejscowe reakcje zapalne o typie atopowym. W tym przypadku typowe objawy to astmopodobne skurcze oskrzeli, egzemy, biegunki, niespecyficzne bóle brzucha.
Opisane dolegliwości są dla ludzi nimi dotkniętymi wysoce niekomfortowe – obniżają one bowiem znacznie jakość życia. Leczenie jest oparte o właściwie skomponowaną dietę i preparaty wspomagające. Przy przestrzeganiu dyscypliny i zmianie nawyków żywieniowych możliwa jest trwała poprawa i ustąpienie objawów. Poprzedzić je muszą badania, które określą, w jakim typie zachodzi reakcja (IgG1-3 czy też IgG4, czy może w obydwu) i na jakie pokarmy jest nadwrażliwość. Badanie musi być wykonane w laboratorium, metodą ELISA, aby zapewnić właściwą jakość. Testy do użytku domowego lub wykonywane metodami niereferencyjnymi mogą dać wyniki fałszywe i nie zapewniają dostatecznej jakości diagnozy – a to jest podstawa do sfomułowania leczenia. Na ten aspekt należy zwrócić uwagę.
Każdy wynik musi być skonsultowany przez specjalistę – nie zastępuje on bowiem diagnozy. Dopiero bowiem porównanie stanu klinicznego i wyniku badania pozwala na wdrożenie trafnego postępowania.
