Prawidłowa higiena uszu musi być prowadzona w odpowiedni i regularny sposób. Należy dbać nie tylko o część zewnętrzną ucha (małżowinę uszną), ale przede wszystkim o przewód słuchowy (część wewnętrzną).
Dr n. farm. Magdalena Beata Skarżyńska
Specjalista farmacji aptecznej, Towarzystwo Otolaryngologów, Foniatrów i Audiologów Polskich
Lato jest szczególnym okresem podczas roku, kiedy powinniśmy zwrócić uwagę na prawidłową higienę ucha. Panuje wówczas wyższa temperatura, częściej podróżujemy do miejsc egzotycznych oraz nosimy zatyczki chroniące ucho na przykład przed wodą lub w czasie lotu samolotami, częściej korzystamy też ze zbiorników wodnych o różnym stopniu czystości wody.
Woskowina w uchu? To normalne
Ucho człowieka w naturalny sposób wydziela do przewodu słuchowego woskowinę. Wielu osobom woskowina kojarzy się z niewłaściwą higieną uszu, jednak fizjologicznie pełni bardzo ważne funkcje.
Zapewnia ona nie tylko odpowiednie nawilżenie przewodu słuchowego, oczyszcza z brudu i pyłu, chroni przez drobnoustrojami (bakterie, grzyby), utrzymuje niskie pH skóry w przewodzie słuchowym zewnętrznym, co zdecydowanie utrudnia kolonizowanie bakterii, usuwa nadmiar wody, ale również chroni przed mikrourazami w przewodzie słuchowym. Dlatego nie należy usuwać jej z ucha całkowicie, ponieważ nadmierne usuwanie woskowiny uruchamia procesy jej nadprodukcji. Dodatkowo usunięta w sposób niewłaściwy może doprowadzić do powstania mikrourazów. Nadmierne gromadzenie się w uchu woskowiny może doprowadzić do powstania tzw. korka woskowinowego, który w sposób mechaniczny może zablokować ucho. Jego usunięciem powinien zająć się lekarz otorynolaryngolog.
Czy patyczki higieniczne są bezpieczne?
Małżowinę uszną możemy oczyszczać za pomocą patyczków higienicznych. Pamiętajmy jednak, że nie są one przeznaczone do czyszczenia przewodu słuchowego. Używanie patyczków higienicznych może mieć bardzo niekorzystne następstwa. Stosując je możemy doprowadzić do podrażnienia skóry w przewodzie słuchowym, co może być źródłem rany lub zatkania przewodu słuchowego. W niektórych przypadkach może dojść nawet do uszkodzenia błony bębenkowej, co wymaga leczenia i może być źródłem wielu problemów wymagających konsultacji lekarskiej.
Przeciwwskazane jest też tzw. świecowanie lub woskowanie uszu. Niestety zabiegi te stosowane przez pacjentów prowadzą często do poważnych komplikacji, które kończą się zabiegiem operacyjnym takim jak np. myryngioplastyka (operacja błony bębenkowej ucha wykonywana w przypadku jej perforacji).
Jakich preparatów użyć do higieny ucha?
Do higieny ucha należy używać specjalistycznych preparatów zwykle w postaci sprayu lub kropli. Różnią się one przede wszystkim składnikami aktywnymi. Te zawierające na przykład oczyszczoną oliwę z oliwek lub inne oleje naturalne o standardach farmaceutycznych służą nawilżaniu przewodu słuchowego. Dobrze nawilżony przewód słuchowy jest „sygnałem” dla ucha, że nie musi produkować w nadmiarze woskowiny. Co ważne, tego typu preparaty można stosować już u małych dzieci.
Druga grupa preparatów zawiera składniki, które w sposób aktywny usuwają woskowinę z ucha. Zawierają związki powierzchniowo czynne, które powodują usunięcie zalegającej woskowiny z ucha. Jednak tego typu preparaty mogą powodować wysuszenie skóry przewodu słuchowego, a skóra nienawilżona jest bardziej skłonna do podrażnień. Zawsze należy zapoznać się z zaleceniami producenta, gdyż nie wszystkie tego typu preparaty nadają się do stosowania u dzieci czy osób, u których występują problemy z błoną słuchową.
Pamiętajmy, że każda sytuacja, gdy pojawia się niedosłuch, ból ucha,czy wyciek z ucha jest bezwzględnym wskazaniem, by zgłosić się do specjalisty otorynolaryngologa. W przypadku osób, u których wydzielanie woskowiny jest intensywne, zalecana jest wizyta z jednoczesnym badaniem videootoskopowym ucha i oczyszczeniem ucha np. z czopu woskowinowego – profesjonalnymi metodami. Nie należy nigdy lekceważyć wcześniej wspomnianych objawów, ponieważ nieleczone mogą doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych.