Home » Neurologia » Występowanie bólu przewlekłego zwiększa się z wiekiem
neurologia

Występowanie bólu przewlekłego zwiększa się z wiekiem

seniorka odczuwająca ból w ramieniu
seniorka odczuwająca ból w ramieniu

Ból jest nieprzyjemnym doznaniem czuciowym i emocjonalnym. Wystąpienie bólu bardzo często wskazuje na pojawienie się jakiegoś problemu zdrowotnego. Ból może pojawić się nagle lub stopniowo, może być ostry lub przewlekły.

Prawidłowo prowadzone postępowanie przeciwbólowe oraz procesy naturalnego zdrowienia sprawiają, że ból ostry mija. Jeżeli jednak ból ostry nie jest skutecznie łagodzony, zmiany patofizjologiczne w ośrodkowym układzie nerwowym narastają i ostra postać bólu może przekształcić się w przewlekłą. Występowanie bólu przewlekłego zwiększa się wraz z wiekiem. Okazuje się, że aż 41,6 proc. Polaków w wieku podeszłym przewlekle odczuwa ból. Seniorom brakuje jednak często niezbędnej wiedzy w tej kwestii.

Bolący problem

Ból przewlekły jest poważnym problemem zdrowotnym wieku podeszłego. Przewlekłe odczuwanie bólu przez osoby starsze przyczynia się do pogorszenia ich stanu funkcjonalnego, narastania niesprawności i zwiększenia ryzyka upadków, które prowadzą do groźnych powikłań. Dolegliwości bólowe częściej zgłaszają kobiety, a najczęstsze lokalizacje bólu to okolica krzyżowa, kończyny dolne, staw kolanowy, staw biodrowy. Ból towarzyszy wielu chorobom wieku podeszłego, szczególnie chorobom układu kostno-stawowego, mięśniowego, nerwowego i krążenia. Ważny jest też aspekt psychospołeczny przewlekłego bólu. Prowadzi on bowiem do zaburzeń nastroju i wycofania z życia społecznego, co z kolei wpływa negatywnie na zdolności poznawcze starszych pacjentów.

Ocena bólu – dlaczego jest tak ważna?

Seniorzy często ukrywają swoje dolegliwości z lęku przed byciem ciężarem dla bliskich. W ocenie bólu u osób z zaburzeniami funkcji poznawczych ważna jest obserwacja zachowania chorego. W procesie starzenia dochodzi do zmian w budowie i czynności ważnych dla życia narządów, zmienia się skład organizmu pod względem zawartości tkanki tłuszczowej i wody oraz stężenia białek osocza, czego skutkiem jest odmienny proces wchłaniania przyjmowanych leków. Zmiany te pogarszają wchłanianie leków oraz ich transport, dlatego tak ważne jest popijanie leków przeciwbólowych dużą ilością płynów, np. szklanką wody. Ryzyko uszkodzenia nerek, szczególnie u osób starszych, jest większe przy stosowaniu niesteroidowych leków przeciwzapalnych w stanie odwodnienia, zwłaszcza w przypadku leków o długim okresie półtrwania…

Po 50. r.ż. trudności w połykaniu tradycyjnych tabletek ma ok. 62 proc. chorych. Ponad połowa otwiera kapsułki lub kruszy tabletki w celu łatwiejszego połknięcia, co ma bezpośredni wpływ na zmianę właściwości farmakokinetycznych i farmakodynamicznych przyjmowanego leku, a w efekcie na wynik terapii. Jeśli więc senior ma problem z połykaniem tabletek – o tym warto powiedzieć farmaceucie czy lekarzowi. Pomogą oni dobrać odpowiednią formę leku (np. maść lub żel do stosowania miejscowego, zawiesinę lub granulat do rozpuszczania w wodzie).

Bezpieczeństwo w leczeniu bólu

Pacjenci w wieku podeszłym to często chorzy obciążeni licznymi schorzeniami, pozostający pod opieką różnych specjalistów, czego efektem jest wielolekowość. Częstość działań niepożądanych wzrasta wraz z wiekiem chorego i ilością stosowanych preparatów. Podobnie – im więcej leków, tym więcej możliwych interakcji. Problem działań niepożądanych leków i interakcji między lekami potęgowany jest przez zjawisko samoleczenia, jednoczesnego stosowania leków o identycznych działaniu, lecz innych nazwach handlowych, suplementów diety, w tym preparatów ziołowych – bez wiedzy lekarza. W przypadku, gdy mamy do czynienia z bólem ostrym, ważny jest czas od podania leku do pojawienia się efektu przeciwbólowego. Im szybciej lek rozpoczyna swoje działanie – tym lepiej. Warto pamiętać, że im dłuższy czas do pojawienia się efektu analgetycznego, tym wyższe ryzyko przyjęcia przez pacjenta wyższych dawek leku, co ma szczególne znaczenie w przypadku leków dostępnych bez recepty.

Bezpieczeństwo i skuteczność terapii bólu u chorych w wieku podeszłym zależy od właściwej oceny jego charakteru (ból ostry czy przewlekły), jego natężenia (łagodny, umiarkowany, silny) oraz wyboru analgetyku z uwzględnieniem chorób towarzyszących, interakcji z lekami stosowanymi przez chorego oraz zmian w farmakokinetyce i farmakodynamice leków związanych z procesem starzenia. Odpowiednie metody leczenia bólu, w przypadku ostrego, nagle pojawiającego się bólu, mogą zapobiegać przejściu procesu w ból przewlekły. Konieczne jest diagnostyka i poznanie przyczyny bólu. I tak np.: jeśli przyczyną bólu jest toczący się proces zapalny – nie wystarczy lek o działaniu tylko przeciwbólowym.

W celu zmniejszenia działań niepożądanych należy zawsze konsultować przyjmowane leki ze swoim lekarzem rodzinnym czy farmaceutą i stosować się do zaleceń. Nie wolno przekraczać zalecanych dawek leku, należy unikać groźnych interakcji lekowych.

Next article