Mgr Kamil Chlebicki
Optometrysta, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki
Wzrok jest najważniejszym z naszych zmysłów, gdyż za jego pośrednictwem odbieramy większość bodźców. Dlatego wybór specjalisty, do którego udamy się w celu zbadania wzroku, jest niezwykle ważny. Z roku na rok coraz więcej Polaków udaje się do optometrystów – specjalistów grupy zawodów medycznych koncentrujących się na układzie wzrokowym.
Kiedy udać się do optometrysty?
W wielu krajach europejskich, takich jak: Wielka Brytania, Irlandia, Niemcy, Holandia czy kraje skandynawskie, optometrysta jest specjalistą pierwszego kontaktu. Dobiera on odpowiednią korekcję okularową, przepisuje soczewki kontaktowe, a także prowadzi rehabilitację widzenia. Ponadto, optometrysta sprawdza, czy w układzie wzrokowym nie występują zmiany chorobowe. W przypadku ich obecności, kieruje pacjenta do lekarza okulisty lub innego specjalisty w celu leczenia.
Również w Polsce optometrysta coraz częściej postrzegany jest jako specjalista pierwszego kontaktu. Jeżeli mamy problemy z niewyraźnym widzeniem, zamazywaniem się obrazu, zmęczeniem oczu, zezem lub chcielibyśmy nosić soczewki kontaktowe, optometrysta powinien być naszym pierwszym wyborem. W przypadku dolegliwości chorobowych, takich jak: czerwone oko, stan zapalny, ból oka, itp. – naszym pierwszym wyborem powinien być lekarz okulista. To samo dotyczy oczywiście dolegliwości spowodowanych urazami mechanicznymi (na przykład dostaniem się ciała obcego do oka).
Jakie badania przeprowadza optometrysta?
Badanie optometryczne składa się z kilku etapów. Pierwszy z nich to obszerny wywiad, pozwalający na zdefiniowanie problemów i potrzeb pacjenta, a także dostarczenie informacji o możliwych obciążeniach genetycznych i wpływie innych chorób (takich jak choćby cukrzyca) na widzenie pacjenta.
Drugim etapem jest pomiar ostrości wzroku – jest to punkt wyjścia, który pomaga określić, ile widzi pacjent. Kolejna część pomiarów prowadzona przez optometrystę to tzw. badanie obiektywne, najczęściej wykonywane przy użyciu autorefraktometru, przez co potocznie nazywane jest „komputerowym badaniem wzroku”. Jednak na tym etapie nie można się zatrzymać! Zwykle takie badanie „komputerowe” daje nam jedynie ogólne pojęcie, z jakimi wielkościami korekcji mamy do czynienia. Za widzenie odpowiedzialne są procesy zachodzące w korze mózgowej i właśnie dlatego niezbędne jest również tzw. subiektywne badanie wzroku.
Subiektywne badanie wzroku polega na na dobieraniu odpowiednich szkieł optycznych, przy zastosowaniu szeregu ściśle określonych procedur badań i testów, co w efekcie daje najlepszy i najostrzejszy obraz dla pacjenta. Podczas badania optometrycznego nie może zabraknąć również sprawdzenia odpowiednich funkcji wzrokowych, takich jak widzenie obuoczne (współpraca jednego oka z drugim), akomodacja (zdolność wyostrzania obrazu z różnych odległości), czy ruchy oczu.
Na podstawie tak obszernych badań optometrysta dobiera soczewki okularowe, soczewki kontaktowe lub inne pomoce optyczne (np. lupy dla osób słabowidzących). Dodatkowo, jeśli to konieczne, optometrysta w czasie badania ocenia przedni i tylny odcinek oka. Wiedza zdobyta w czasie studiów pozwala zidentyfikować choroby oczu (m.in. zaćmę, jaskrę, AMD) i skierować pacjenta na odpowiednie leczenie do lekarza okulisty lub innego specjalisty.
Jak znaleźć optometrystę?
W Polsce obecnie mamy ponad 1,5 tysiąca optometrystów. Najczęściej posiadają oni swoje gabinety przy salonach optycznych, a także coraz częściej zatrudniani są w klinikach. Jednak nie we wszystkich salonach, gdzie dokonuje się doboru okularów, pomiary wykonuje optometrysta. Jeżeli zależy nam na profesjonalnym badaniu wzroku, warto zwrócić na to szczególną uwagę. Aby zostać optometrystą, należy ukończyć odpowiednie studia wyższe z zakresu optometrii. Jeżeli chcemy mieć 100 proc. pewność, że osoba, do której udajemy się na badanie wzroku, posiada odpowiednie wykształcenie optometryczne, wystarczy sprawdzić czy posiada ona Numer Optometrysty (NO). Oznacza to, że znajduje się w rejestrze prowadzonym przez Polskie Towarzystwo Optometrii i Optyki, który dostępny jest na stronie internetowej: www.ptoo.pl.
