Prof. dr hab. n. med Adam Antczak
Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Chorób Infekcyjnych, kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Szczepionka przeciw grypie, ucząc organizm walczyć z wirusem, wzmacnia układ odpornościowy. Skuteczność szczepień sięga u zdrowych osób poniżej 65. roku życia 70-89 proc.
Jak wyglądają dane statystyczne dotyczące zachorowalności na grypę i choroby zakaźne w sezonie 22/23?
Meldunki epidemiologiczne Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego wskazują, że do 15 lutego zaraportowano 3 790 734 przypadków zachorowań, 23 053 hospitalizacji oraz 104 zgonów wywołanych wirusem grypy. Oznacza to, że dziś system mierzy się z jednym z najcięższych sezonów od ponad 10 lat. Statystyki te pozwalają zakładać, że Polska –
pomimo wprowadzenia cennych rozwiązań systemowych, tj. nabycia przez kolejne grupy zawodowe kwalifikacji do wykonywania szczepień przeciw grypie (pielęgniarki, farmaceuci, felczerzy, fizjoterapeuci itp.), umożliwienie wykonywania szczepień przeciw grypie w aptekach czy pokrycia znacznej części populacji częściową (dzieci, osoby z chorobami współistniejącymi, pacjenci 65+) bądź całościową refundacją (seniorzy 75+, kobiety w ciąży) – w tym sezonie nie osiągnie nawet 7 proc. poziomu wyszczepialności przeciw grypie.
Jakie są objawy grypy i kto jest szczególnie narażony na ten wirus?
Wielu z nas myli grypę z przeziębieniem oraz infekcjami wirusowymi. Grypa atakuje nagle. Chorobie towarzyszy gorączka, często wyższa niż 39 stopni, bóle głowy, mięśni oraz stawów. Typowym objawem jest suchy męczący kaszel. W przeciwieństwie do przeziębień, podczas grypy rzadko występują objawy nieżytowe: ból gardła i katar. Osoby powyżej 65. roku życia, kobiety w ciąży, pacjenci z chorobami przewlekłymi czy dzieci poniżej 2 lat należą do grup szczególnie narażonych na ciężki przebieg choroby oraz poważne powikłania pogrypowe – w tym zapalenie płuc, mięśnia sercowego, mózgu czy opon mózgowych. W najtrudniejszych wypadkach dochodzi do hospitalizacji pacjenta lub zgonu. Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zachorowania i związanych z nim powikłań są szczepienia profilaktyczne.
Jakie są najgroźniejsze pogrypowe powikłania i kiedy najczęściej do nich dochodzi?
Większość osób choruje na grypę kilka razy w ciągu życia. Zakażenie może prowadzić do groźnych dla zdrowia i życia powikłań. Do najczęstszych należą: zapalenie płuc, zapalenie oskrzeli, zapalenie mięśnia sercowego oraz niewydolność oddechowa. Mogą wystąpić również powikłania neurologiczne: zapalenie mózgu oraz zapalenie opon mózgowych, których następstwa mogą być nieodwracalne.
Czym spowodowane są wzrosty zachorowalności na grypę w tym sezonie?
Mierzymy się z wyjątkowo groźnym sezonem zachorowań na grypę, dalej odczuwamy konsekwencje pandemii COVID-19 oraz dodatkowo zmagamy się z zakażeniami wirusem RSV. Wpływa to na wydolność systemu ochrony zdrowia oraz naraża pacjentów na ciężki przebieg choroby, hospitalizacje i poważne powikłania. Wzrost zachorowalności na grypę w sezonie 22/23 spowodowany jest szybszym i skuteczniejszym rozprzestrzenieniem się wirusa grypy niż w poprzednich sezonach, brakiem świadomości ludzi o zagrożeniach, jakie niesie ze sobą grypa oraz mniejsza chęć szczepienia się.
Jak wzmacniać układ odpornościowy, aby chronić się przed zakażeniem grypą? Jak można się ustrzec przed tym groźnym wirusem?
Grypa przenoszona jest drogą kropelkową. Wystarczy kichnięcie, by wirus grypy przeniósł się na drugą osobę. 1 kichnięcie to ok. 3 000 kropelek z wirusem pędzącym 167 km/h, dlatego należy stosować wszelkie zasady higieny osobistej. Podczas choroby należy zostać w domu. Podobnie jak w przypadku innych infekcji wirusowych, naszym największym sprzymierzeńcem jest układ odpornościowy.
Jednak to szczepienie jest najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniu na grypę i pogrypowym powikłaniom. Szczepionka przeciw grypie, ucząc organizm walczyć z wirusem, wzmacnia układ odpornościowy. Skuteczność szczepień sięga u zdrowych osób poniżej 65. roku życia 70-89 proc. Należy pamiętać, że szczepienie przeciw grypie można wykonać niezależnie od tego, czy kiedykolwiek chorowało się na grypę, czy nie.
Jaka jest rola szczepień pod kątem zmniejszenia liczby hospitalizacji?
Szczepionka zmniejsza ryzyko zachorowania na grypę, a jeśli do niego dojdzie – sprawia, że jej przebieg jest łagodniejszy. Chroni również przed śmiercią oraz powikłaniami po zakażeniu się wirusem.