Cukrzyca jest chorobą nie tylko seniorów, niemniej to właśnie w grupie osób po 65. roku życia odsetek pacjentów z cukrzycą jest największy.
Anna Śliwińska
Prezes Polskiego Stowarzyszenia Diabetyków
Z czego to wynika i jakie mogą być tego konsekwencje?
Cukrzyca typu 2 jest chorobą cywilizacyjną, na którą niestety w wielu przypadkach zapracowujemy sobie przez lata – głównie nieprawidłową dietą i mało aktywnym trybem życia. Nic więc dziwnego, że diagnozowana jest głównie u osób około 60. roku życia, choć trzeba przyznać, że ten wiek niestety sukcesywnie się obniża. Cechą wspólną zdecydowanej większości osób z cukrzycą typu 2 jest nieprawidłowa masa ciała (nadwaga bądź otyłość) oraz sylwetka „typu jabłko”, czyli tendencja do przybierania tkanki tłuszczowej w okolicy talii.
Takie objawy powinny skłaniać seniora do regularnych badań w kierunku cukrzycy typu 2, która – przypomnijmy – zwykle nie daje wyraźnych objawów. Dlatego należy raz w roku kontrolować poziom cukru we krwi. Jeśli glikemia jest nieznacznie podwyższona stwierdza się stan przedcukrzycowy, jeśli znacząco przekracza normy – cukrzycę.
Ważne jest, by rozpoznać chorobę na wczesnym jej etapie oraz szybko rozpocząć skuteczne leczenie. Podwyższony poziom cukru może uszkodzić układy sercowo-naczyniowy, nerwowy, naczynia krwionośne w oczach czy w nerkach. Może też prowadzić do rozwoju stopy cukrzycowej. I wszystkie te ryzyka mają miejsce nawet wtedy, gdy sama choroba nie daje jeszcze żadnych objawów.
Im bardziej cukrzyca typu 2 jest zaawansowana, tym stanowi większe wyzwanie dla organizmu seniora. Mówi się, że cukrzyca typu 2 to ekwiwalent choroby niedokrwiennej serca. Co to oznacza? Że jest ona dla układu krążenia równie obciążająca co choroba wieńcowa. A jak wiemy, choroby sercowo naczyniowe to główna przyczyna zgonów w naszym kraju. Trzeba mieć świadomość, że cukrzyca jest kolejnym czynnikiem obciążającym układ krwionośny. I z tego powodu należy prowadzić badania przesiewowe w każdej grupie wiekowej, w tym szczególnie u seniorów.
Jak zarządzić tym ryzykiem?
Leczenie cukrzycy typu 2 u seniorów nie może ograniczać się do przyjmowania leków przepisanych przez lekarza. Jest to choroba, która ma swoje „wymagania”. Konieczna bywa zmiana diety, wyeliminowanie z niej cukrów prostych, ograniczenie tłuszczów nasyconych, regularne spożywanie posiłków. Ważna jest także dostosowana do wieku aktywność fizyczna. Bez zdrowego odżywiania i aktywności ciężko mówić o prawidłowym leczeniu cukrzycy. Niestety te wymogi bardzo często są wyzwaniem dla osób starszych, przyzwyczajonych do określonego sposobu odżywiania i niechętnych większej aktywności fizycznej. Dlatego w tym kontekście konieczne jest wsparcie bliskich, aby ułatwić pacjentowi funkcjonowanie z cukrzycą.
Cukrzyca u seniorów staje się poważnym wyzwaniem w momencie konieczności włączenia do leczenia insuliny. Przypomnijmy, że jest to choroba o postępującym charakterze – początkowo do ustabilizowania glikemii wystarcza zdrowa dieta, aktywność fizyczna i leki doustne. Z czasem tabletki trzeba zamienić na insulinę. A leczenie insuliną jest znacznie bardziej wymagające niż leczenie tabletkami. Na tym etapie leczenia tym bardziej trzeba zwrócić uwagę na odpowiednią edukację diabetologiczną pacjenta i jego bliskich.