W branży medycznej ochrona własności przemysłowej, takiej jak wynalazki, znaki towarowe, wzory użytkowe czy wzory przemysłowe jest szczególnie ważna. Wyroby, od których zależy życie i zdrowie powinny być chronione gdyż podrabianie takich towarów niesie ze sobą realne zagrożenie dla pacjentów. Ochrona własności przemysłowej daje pewność pochodzenia i jakości wyrobów medycznych co wpływa na zaufanie osób poddawanych terapii oraz lekarzy.
Adam Taukert
Rzecznik prasowy Urzędu Patentowego RP
Zakres działań związanych z zarządzaniem własnością intelektualną powinien być każdorazowo dostosowany do charakteru i skali działania przedsiębiorstwa. Dlatego podstawowe znaczenie ma umiejętność kompetentnej oceny potrzeb biznesowych w tym zakresie. Właściwa ocena roli poszczególnych przedmiotów własności przemysłowej w prowadzonej działalności powinna stanowić jedną z ważnych umiejętności kadry zarządzającej. Mając dobrą świadomość występujących potrzeb można bowiem podejmować racjonalne decyzje biznesowe. Aby decyzje te mogły być skutecznie realizowane, przedsiębiorca działający w branży medycznej powinien posiadać wiedzę o tym jak funkcjonuje system ochrony własności przemysłowej, czyli np. jak uzyskiwać prawa wyłączne, jakie są zasady korzystania z tych praw, jak można dokonywać obrotu tymi wartościami lub jak dochodzić roszczeń z tytułu naruszenia tych praw.
Można więc stwierdzić, że niezbędnym warunkiem świadomego zarządzania własnością przemysłową, a nawet szerzej ujmując – intelektualną, w każdym przedsiębiorstwie jest posiadanie odpowiedniej wiedzy na temat prawnych możliwości ochrony oraz znajomość praktycznych aspektów funkcjonowania systemu ochrony. Przedsiębiorstwo powinno więc taką wiedzę pozyskiwać i stale ją aktualizować lub korzystać z pomocy wyspecjalizowanych firm zewnętrznych.
W wielu przypadkach kwestie związane z zarządzaniem własnością przemysłową mogą mieć kluczowe znaczenie dla powodzenia całego przedsięwzięcia biznesowego i muszą być brane pod uwagę już na wstępnym etapie planowania działań gospodarczych. Mogą być to decyzje związane np. z zakupem licencji, uzyskaniem praw wyłącznych na nowy znak towarowy, oceną prawdopodobieństwa naruszenia cudzych praw lub analizą oferty partnerów biznesowych pod kątem odpowiedniego zabezpieczenia praw na dobrach niematerialnych np. w odniesieniu do postanowień o relacjach własnościowych.
Mając świadomość wagi tych zagadnień dla powodzenia biznesu, przedsiębiorca z pewnością powinien dokonać pogłębionej analizy kwestii związanych z własnością intelektualną już na etapie tworzenia biznesplanu. Jednocześnie należy mieć jednak świadomość, że zarządzanie własnością przemysłową wymaga stałego monitorowania sytuacji na rynku i podejmowania aktywnych działań także na etapie bezpośredniej realizacji przedsięwzięcia. Przedsiębiorca powinien być przygotowany na różnorodne sytuacje mogące wymagać szybkiej i skutecznej reakcji w zakresie zarządzania własnością intelektualną. Mogą być one konieczne choćby w przypadku pojawienia się roszczeń osób trzecich lub powstania sporu z podmiotem konkurencyjnym. Wybór właściwej ścieżki postępowania może w takim wypadku zadecydować o wynikach i przyszłości przedsiębiorstwa.
Wdrożenie strategii zarządzania własnością przemysłową w przedsiębiorstwie pozwala wyeliminować element przypadkowości przy podejmowaniu decyzji dotyczących istotnych składników przedsiębiorstwa. Opracowanie założeń strategii działania w odniesieniu do własności przemysłowej wymaga pogłębionej analizy wielu czynników oraz sformułowania odpowiedzi na szereg podstawowych pytań np. czy przedsiębiorstwo tworzy samodzielnie własność przemysłową, na jakich zasadach powstają określone wartości niematerialne i kto ma do nich prawo – przedsiębiorca czy pracownik, czy też to prawo przysługuje im wspólnie, w jakim zakresie i w jaki sposób przedsiębiorstwo korzysta z cudzej własności przemysłowej, jakie znaczenie dla prowadzonej działalności mają poszczególne kategorie przedmiotów własności przemysłowej, czy istnieje ryzyko naruszenia cudzych praw wyłącznych i wiele innych. Ten swoisty audyt sytuacji przedsiębiorstwa w odniesieniu do sfery własności intelektualnej pozwala kadrze zarządzającej na opracowanie planu działania opierającego się na racjonalnych przesłankach, jak również przyjęcie stosownego regulaminu określającego wewnętrzne relacje i zasady w tym względzie.
Podejście do zarządzania własnością przemysłową w sposób systemowy zapewnia przede wszystkim minimalizację ryzyka biznesowego związanego z np. z nieuświadomionym brakiem ochrony prawnej podstawowych zasobów przedsiębiorstwa mających charakter niematerialny (rozwiązań technicznych, znaków towarowych, wzornictwa). Opracowanie strategii pozwala również zmniejszyć ryzyko naruszenia cudzych praw i wyeliminować lub ograniczyć koszty z tym związane. Bardzo istotny jest również aspekt zwiększania przychodów przedsiębiorstwa poprzez rentowną eksploatację chronionej własności przemysłowej – szczególne znacznie ma w tym wypadku polityka licencyjna odnosząca się zarówno do sprzedaży jak i nabywania praw. Ponieważ uzyskiwanie praw wyłącznych, ich utrzymywanie i egzekwowanie wiąże się z określonymi kosztami, a z drugiej strony generuje korzyści oraz przychody i stanowi istotny składnik majątku przedsiębiorstwa, to zdefiniowanie strategii działania w tej sferze jest równie niezbędne jak np. opracowanie strategii finansowej.