Kłopoty z pamięcią mogą zdarzyć się każdemu, niezależnie od wieku. Jeśli dochodzą do nich problemy z orientacją przestrzenną i czasową, komunikacją, uwagą czy koncentracją, te „zwykłe” kłopoty z pamięcią stają się zaburzeniem.
Maja Juśkiewicz-Duda
Psycholog
Jak rozpoznać ten moment i kiedy powinniśmy zacząć się niepokoić?
Chowanie rzeczy w dziwnych miejscach
Problem ze znalezieniem w domu podstawowych przedmiotów, takich jak sztućce czy pościel i chowanie ich w nietypowym miejscu (np. klucze w lodówce, a teczkę z wynikami badań w koszu na pranie).
Problemy językowe
Zapominanie podstawowych słów i zastępowanie ich w rozmowie innymi, niepasującymi do kontekstu, mylenie lub niepamiętanie imion i nazwisk członków bliskiej rodziny.
Problem z orientacją w czasie i miejscu
Brak orientacji jaki mamy miesiąc czy jaka jest pora roku, gubienie się w znanych sobie okolicach, np. dezorientacja w drodze do domu z parku znanego od lat.
Zapominanie o ostatnich wydarzeniach
Zadawanie kilka razy tego samego pytania, na które już padła odpowiedź, opowiadanie kilka razy w ciągu krótkiego okresu tej samej historii czy zapomnienie o zjedzonym przed chwilą śniadaniu, obejrzeniu filmu czy rozmowie, co może prowadzić to do wielokrotnego powtarzania czynności – np. kilkukrotnego nakarmienia psa, pójścia dwa razy na zakupy czy też podwójnego przyjęcia leków.
Problemy z rutynowymi obowiązkami
Problem w codziennych domowych obowiązkach – np. brak umiejętności ugotowania zupy czy umycia okien, co do tej pory było rutyną.
Trudność z prawidłową oceną sytuacji
Wychodzenie na spacer latem w grubym swetrze czy bez kurtki zimą.
Problem z uwagą i koncentracją
Brak umiejętności skupienia się na jednej rzeczy, problemy z koncentracją podczas czytania książek, rozwiązywania krzyżówki czy zwykłej rozmowy.
Zaburzenia nastroju
Niepokojące reakcje emocjonalne (np. śmiech, a po chwili płacz bez obiektywnego powodu) czy znaczne pogorszenie nastroju w dłuższym czasie.
Zaburzenia osobowości
Spokojna, pogodna, towarzyska osoba zmienia się nagle w niezbyt uprzejmą, mniej uczuciową i bardzo drażliwą, mającą trudności w nawiązywaniu kontaktów, wybucha złością, gdy nie może czegoś znaleźć – obwinia bliskich o spisek, oskarża o kłamstwo czy kradzież.
Wyzwanie dla rodziny
W przebiegu choroby Alzheimera rozróżnia się trzy etapy. Pierwszy, w którym występuje otępienie o niewielkim nasileniu, chory wymaga okresowej opieki. W drugim etapie występują już bardzo wyraźne zaburzenia pamięci i innych procesów poznawczych, ale także znaczne zaburzenia zachowania, dlatego też konieczna jest opieka stała. Ostatni etap choroby wiąże się nie tylko z opieką, ale także z pielęgnacją, gdyż w tym stadium występują kłopoty z porozumiewaniem się z otoczeniem, zaburzenia snu, łaknienia, a także utrata zdolności ruchowych.
Sprawowanie opieki nad bliskim z chorobą Alzheimera jest bardzo trudne. Chory może nie poznawać najbliższej rodziny – małżonki, rodzeństwa czy dziecka. Mogą pojawić się także omamy oraz oskarżenia wobec opiekuna (o kradzież czy spisek). Często obecna jest także agresja słowna i fizyczna. W opiekunach mogą pojawić się wtedy negatywne emocje takie jak żal, smutek, bezsilność czy nawet złość. Są to emocje całkowicie naturalne, których nie powinno się wypierać. Warto jednak poszukać możliwości poradzenia sobie z trudnościami – poprosić o pomoc innych członków rodziny, znaleźć chwilę dla siebie czy też poszukać grupy wsparcia dla bliskich osób dotkniętych chorobą Alzheimera. Jeśli możliwości opiekuńcze rodziny nie wystarczają, warto rozważyć powierzenie opieki specjalistom.
Więcej na temat choroby Alzheimera.