Prof. dr hab. n. med. Adam Reich
Kierownik Zakładu i Kliniki Dermatologii, Instytut Nauk Medycznych, Kolegium Nauk Medycznych, Uniwersytet Rzeszowski
Świerzbiączka guzkowa jest chorobą nie tylko skóry, ale i duszy, gdyż prowadzi do wielu negatywnych następstw psychologicznych.
Jakie są główne objawy świerzbiączki guzkowej i jak wpływa ona na codzienne życie pacjentów?
Dominującym objawem tego schorzenia jest świąd skóry, który charakteryzuje się długotrwałością. Ponadto, oprócz przewlekłego świądu, występują również tzw. zmiany świerzbiączkowe w formie licznych guzków i grudek. One powstają w następstwie drapania, co prowadzi do efektu błędnego koła: im więcej guzków, tym więcej świądu, im więcej świądu, tym więcej drapania powodującego guzki. Medycyna nadal nie potrafi odpowiedzieć na pytanie, dlaczego te guzki powstają. Początkowo choroba może mieć różne podłoże patogenetyczne, ale nawet jeśli ten pierwotny czynnik wywołujący świerzbiączkę ustąpi, to objawy nadal występują, a nawet się nasilają.
Jak świerzbiączka guzkowa oddziałuje na zdrowie psychiczne pacjentów?
To choroba prowadzącą do wielu negatywnych następstw psychologiczno-społecznych. U pacjentów często występują zaburzenia snu, zaburzenia lękowe, depresja. Ci pacjenci cierpią zarówno fizycznie, jak i psychicznie, dlatego mówi się, że to choroba nie tylko skóry, ale i duszy. Jakość życia pacjentów jest niestety bardzo niska, oni codziennie rozdrapują skórę do krwi. Dodatkowo świerzbiączka najczęściej dotyka osoby starsze ze współchorobami, jak np. nadciśnienie czy cukrzyca, co dodatkowo obniża ich komfort życia.
Jakie są główne wyzwania związane z leczeniem świerzbiączki guzkowej, zarówno dla pacjentów, jak i dla lekarzy?
Niestety, póki co nie jesteśmy w stanie zaproponować pacjentom wielu opcji terapeutycznych – podajemy leki przeciwdepresyjne oraz leki neurologiczne, które stosuje się przy leczeniu np. padaczki. Czasami stosujemy także leki immunosupresyjne, a dodatkowo jest pewna nadzieja, że w niedalekiej przyszłości będziemy mogli leczyć lekami biologicznymi. Niestety, koszt takiej terapii jest bardzo wysoki, a NFZ na ten moment jej nie refunduje.
Główne wyzwania dla lekarzy dotyczą samej diagnozy, bo przyczyn świądu skóry jest wiele – np. atopowe zapalenie skóry, niewydolności nerek lub wątroby czy cukrzyca. Do niedawna większość lekarzy i badaczy traktowała świerzbiączkę jako objaw innej choroby, więc świerzbiączka była nieco marginalizowana. Dopiero niedawno specjaliści na świecie uznali świerzbiączkę guzkową za osobną jednostkę chorobową, która wymaga innego traktowania niż podobne choroby skóry. Rozpoczęły się specjalistyczne analizy schorzenia oraz badania kliniczne nad nowymi lekami.
Gdzie zwrócić się w przypadku podejrzeń w kierunku świerzbiączki guzkowej?
W Polsce niestety nadal brakuje specjalistycznych ośrodków, które zajmowałyby się problemami pacjentów z tym schorzeniem. Chorzy muszą korzystać ze zwykłych poradni dermatologicznych, choć są bardziej wymagający i mają inne potrzeby, bo są pacjentami niereagującymi zwykle na zastosowane leczenie. Potrzebne są zatem specjalistyczne ośrodki dermatologii klinicznej zajmujące się świądem przewlekłym. Na szczęście świadomość tej choroby w Polsce wśród lekarzy jest coraz powszechniejsza, więc być może system opieki nad chorymi na świerzbiączkę guzkową będzie się szybko rozwijał.