Zdrowe serce w czasach pandemii – jak tego dokonać?

Prof. zw. dr hab. med. Jerzy Sadowski, dr h.c.

Specjalista Kardiochirurg, Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński, Konsultant Wojewódzki – ekspert i ambasador Głosu Seniora

Izolacja sprawia, że mamy coraz mniej okazji do uprawiania aktywności fizycznej, co przekłada się na nasze zdrowie. Dotyczy to również seniorów, którzy już zmagają się z wieloma przewlekłymi chorobami. Jak zatem mogą oni wesprzeć swój organizm w tych trudnych czasach? Rozmawialiśmy o tym z naszym ekspertem.

W dobie pandemii wiemy, jak ważne jest zachowanie zdrowia. Co seniorzy mogą zrobić, by utrzymać serce w dobrej kondycji, pozostając w izolacji?

Seniorzy powinni dbać o kontrolę i leczenie chorób przewlekłych, na które cierpią, ale pandemia nie zwalnia ich od normalnego trybu życia. Mimo wszystko powinni wychodzić z domu na spacery, uprawiać dostosowaną do wieku aktywność fizyczną i intelektualną. Polecam im słuchanie muzyki, oglądanie przedstawień teatralnych online, które wymagają myślenia w przeciwieństwie do automatycznego oglądania telewizji bez ruchu. Podtrzymanie nie tylko sprawności fizycznej, ale także zdolności emocjonalnej i intelektualnej jest ważne, by senior nie popadł w apatię. Stąd też kluczowe są rozmowy telefoniczne z bliskimi, a także rozwiązywanie krzyżówek.

Jak zatem powinna wyglądać dieta osób starszych jako działanie profilaktyczne przeciwko chorobom serca?

Podczas izolacji człowiek mniej się rusza, dlatego seniorzy mają tendencję do tycia, co wpływa na zdrowie m.in. układu sercowo-naczyniowego. Osoby starsze muszą kontrolować masę ciała i kilka razy w tygodniu stawać na wadze. Idzie wiosna, zatem zaczynają się pojawiać nowalijki i coraz więcej jarzyn, dzięki czemu można jeść zdrowiej i lżej. O czym zawsze powinni pamiętać seniorzy nie tylko w czasie pandemii czy wiosny, to mniejsze ilości pieczywa i tłuszczu zwierzęcego, a właśnie dużo warzyw oraz bazowanie na białym, chudym mięsie. W okresie zimowym można również wspomagać się suplementami z witaminami (choć nie jestem ich zwolennikiem) i korzystać z mrożonych warzyw i owoców.

A jaka aktywność fizyczna jest zalecana na wzmocnienie serca osobom starszym? I jak zachęcić do niej seniorów? Jaki wpływ mają ćwiczenia na układ sercowo-naczyniowy?

Osoby starsze powinny pomyśleć nad tym, w jaki sposób mogą się uaktywnić i fizycznie, i mentalnie na miarę własnych możliwości. Zazwyczaj jest to spacer z przyjaciółmi lub rodziną, któremu towarzyszą rozmowy i pogawędki. Bardzo polecam w okresie wiosennym i letnim częste wychodzenie na słońce, by stymulować produkcję witaminy D w organizmie.

Jeśli chodzi o wpływ aktywności fizycznej na zdrowie, to jest on ogromny. Im wcześniej zaczniemy się regularnie ruszać, tym lepiej. Zaprogramowani na ruch seniorzy są pozytywnie nastawieni do życia, co przekłada się także na kondycję ich organizmu.

Czy zaleca się wykonywanie badań profilaktycznych? Jak ważna jest ciągłość terapii i diagnostyki u osób starszych, szczególnie w pandemii?

Seniorzy najczęściej zmagają się już z wieloma schorzeniami, które powinni stale kontrolować u lekarza. Ostrzegam, by przede wszystkim nie zaniedbywać leczenia i nie przerywać terapii. Panująca pandemia nie powinna być wymówką. Cukrzyca i nadciśnienie, czyli choroby najczęściej występujące u starszych osób, wymagają stałego monitorowania. Każde zaprzestanie brania leków czy też mierzenia poziomu ciśnienia i cukru może być dla nich groźne. Faktycznie, można zauważyć, że seniorzy rzadziej zgłaszają się do przychodni, ponieważ boją się, że się zarażą. Niestety to nie oznacza, że mniej chorują – wręcz przeciwnie, trafiają do nas za późno. Na szczęście większość starszych osób, powyżej 70. roku życia powinna być już zaszczepiona, a więc odporna na wirusa.

Jak zapewnić skuteczne wsparcie cierpiącym na przewlekłe choroby skóry?

Dagmara Samselska

Prezes Zarządu AMICUS Fundacja Łuszczycy i ŁZS, przewodnicząca Unii Stowarzyszeń Chorych na Łuszczycę i ŁZS

Jak wygląda życie pacjentów z przewlekłymi chorobami skóry oraz ich bliskich?

Ponad 90 proc. chorych na przewlekłe choroby skóry, jak łuszczyca czy AZS, mówi o spadku jakości życia. Nawet osoby o lekkim nasileniu choroby odczuwają bardzo duży dyskomfort ze względu na widoczność zmian i ich swędzenie. Niepokoją się też, że zmiany mogą się nasilić. Są nawet badania, które pokazują, że pacjenci z łuszczycą mają podobną jakość życia do pacjentów z chorobą onkologiczną. Widać więc, jak poważnie jest ona obniżona. Wsparcie psychologiczne powinno być stawiane na równi z terapią. Jeśli połączymy te dwa aspekty, chory szybciej osiąga remisję i jest ona bardziej trwała.

Z jakimi społecznymi problemami borykają się osoby chorujące na przewlekłe choroby skóry, tj. łuszczycę, AZS? Jak społeczeństwo postrzega osoby chore na te choroby i co w tym aspekcie powinno ulec zmianie?

Dzieci chorujące na przewlekłe choroby skóry są stygmatyzowane i wyszydzane. Mają problemy z koncentracją i nadruchliwością. Z powodu towarzyszącego świądu często mają problemy z wysypianiem się. Co dziesiąta osoba dorosła z łuszczycą straciła pracę z powodu choroby, a wiele osób żyje w niepokoju, że tak się stanie. Chorzy na łuszczycę i atopowe zapalenie skóry często wycofują się z życia społecznego i rodzinnego. Choroby te są bardzo powszechne. W Polsce choruje kilka milionów ludzi. Na poprawę sytuacji wpłynęłaby powszechna edukacja, której w chwili obecnej nie ma.

Od 2020 roku jako Fundacja Amicus prowadzą państwo Ogólnopolski Program Edukacyjny „Psycholog dla skóry”. Jak ważne jest wsparcie psychologiczne w przewlekłych chorobach skóry? Do kogo skierowany jest państwa program?

Program „Psycholog dla skóry” jest jednym z ogniw skutecznego wsparcia. Dla pacjenta chorego przewlekle, obarczonego wieloletnią chorobą zapalną, która wymaga koordynacji, system ochrony zdrowia jest nieprzyjazny. Jedną z ważniejszych inicjatyw jest działająca od dwóch lat infolinia dla pacjentów z przewlekłymi chorobami skóry PSOs: zgłasza się do nas wiele osób chorujących, ale też ich rodziny. Pod numer 530 812 500 dzwonią po informacje, po wiedzę, ale też po to, by poprowadzić ich do momentu uzyskania terapii. Bardzo im tego brakowało, często znikąd nie uzyskiwali pomocy. Osoby kontaktujące się z nami za pośrednictwem infolinii otrzymują kompleksowe wsparcie – propozycję skorzystania z bezpłatnej konsultacji psychologicznej online, udziału w grupie wsparcia online, a także wiedzę, w jaki sposób i gdzie można otrzymać nowoczesne i skuteczne leczenie w ramach NFZ.

Często kontakt z nami jest pierwszą okazją do otwartej rozmowy na temat choroby i wielu emocji, które są skrywane od lat. Aby skorzystać ze wsparcia, jakie oferuje Fundacja Amicus, wystarczy wejść na stronę amicusfundacja.org i wybrać interesujące nas zagadnienia – np. program „Psycholog dla skóry”, którąś ze stron z informacjami na temat chorób skóry czy prowadzonych przez nas akcji i kampanii informacyjno-edukacyjnych. Osoby od wielu lat chorujące na AZS czy łuszczycę często nie potrafią poradzić sobie z koordynowaniem własnej choroby, gubią się w systemie opieki zdrowotnej. Leczenie wydaje się im nieefektywne, nie wierzą, że cokolwiek jeszcze może im pomóc. Dzięki kompleksowemu wsparciu Fundacji Amicus udaje im się dotrzeć do celu, jakim jest remisja i powrót do aktywnego życia.