Prof. dr Krzysztof Strojek
Konsultant krajowy w dziedzinie diabetologii
Cukrzyca typu drugiego jest jedną z najczęściej występujących chorób u osób w podeszłym wieku. Niezwykle kluczowa jest jej stała kontrola i dobrze dobrane leczenie, by nie doszło do powikłań. Jakie są w tej kwestii prognozy i zalecenia?
Epidemiologia choroby – jak wyglądają statystyki dotyczące Polaków w kwestii cukrzycy? Jak często dotyka ona osób w podeszłym wieku?
Na cukrzycę choruje 8 proc. dorosłej populacji, co oznacza w tej chwili 2,5 miliona chorych. Są to dokładne wyliczenia na podstawie badań zespołu ds. epidemiologii cukrzycy powołanego przez Polską Akademię Nauk. Z innych szacunków wynika, że ok. 10 proc. spośród tej grupy są to chorzy na cukrzycę typu pierwszego, ok. 85 proc. to pacjenci z cukrzycą typu drugiego, a pozostali to osoby z cukrzycą innych typów.
Dodatkowo 6-8 proc. kobiet w ciąży ma zaburzenia tolerancji glukozy. Po 65. roku życia co czwarta osoba ma cukrzycę i kolejna co czwarta nieprawidłową tolerancję glukozy. U osób starszych przyczyny cukrzycy są takie same jak u osób młodych. Są to czynniki genetyczne, środowiskowe (brak ruchu i otyłość). Skojarzenie tych czynników, czyli skłonności genetycznej, insulinooporności, otyłości i braku aktywności doprowadza do dysfunkcji i uszkodzenia komórek Beta trzustki produkujących insulinę. Wszystko to sprawia, że organizm nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania na insulinę, podnosi się cukier, co skutkuje wystąpieniem cukrzycy.
Czy seniorzy dobrze kontrolują swoją cukrzycę?
W każdym wieku kontrola cukrzycy jest zależna od zaangażowania pacjenta. Jeśli chory w porę otrzyma właściwą edukację ze strony zespołu leczącego (lekarza, pielęgniarki edukacyjnej i dietetyka) oraz chce realizować zalecenia, może skutecznie kontrolować swoją cukrzycę.
Rola wczesnej diagnostyki – jak istotne jest, aby wykonywać regularne badań w podeszłym wieku?
W cukrzycy typu drugiego, gdy poziom cukru nie jest zbyt duży, a objawy są praktycznie nie wyczuwalne, już wtedy może dochodzić do zmian naczyniowych. Chory na cukrzycę jest zagrożony miażdżycą, a co za tym idzie, zawałem serca, udarem mózgu, amputacją w przebiegu zespołu stopy cukrzycowej, ślepotą, niewydolnością nerek. Tego wszystkiego można uniknąć przy wczesnym rozpoznaniu i właściwym leczeniu cukrzycy.
Trzeba pamiętać, że odpowiednie leczenie cukrzycy to nie tylko wyrównanie poziomu cukru, ale także ciśnienia, cholesterolu i masy ciała. Warto podkreślić, że nie ma teraz pojęcia diety cukrzycowej. Jest to dieta zdrowego człowieka, taka jak we wszystkich grupach chorych i zdrowych, z określeniem zawartości kalorycznej, tak by, pacjent redukował masę ciała. 60-70 proc. chorych na cukrzycę ma nadwagę lub otyłość, zatem waga jest tutaj czynnikiem kluczowym.
Ze względu na proces starzenia się społeczeństwa, coraz więcej osób zmaga się z chorobą. Jakie są prognozy na następne lata pod kątem zachorowalności na cukrzycę?
Prognozy są bardzo niepokojące. Wynika to bezpośrednio z tego, że w naszej populacji zwiększa się problem nadwagi i otyłości. W związku z tym wzrasta liczba chorych na cukrzycę. Zjawisko te obrazuje pewien przykład. Badania liczby chorych z 2017 roku w porównaniu z tymi w 2013 wykazały wzrost zachorowań o 4 proc. w ciągu 4 lat. Jeśli ta dynamika wzrostu się utrzyma, w roku 2030 będziemy mieli w Polsce już 4 miliony 200 tysięcy chorych na cukrzycę.