Według definicji Międzynarodowego Towarzystwa ds. Nietrzymania Moczu (International Continence Society, ICS) z 2002 roku, nietrzymanie moczu (NTM) to każdy niekontrolowany, mimowolny wyciek moczu, który stanowi problem higieniczny i socjalny.
Elżbieta Świeściak
Ginekolog-położnik II Klinika Położnictwa i Ginekologii CMKP Warszawa
Nietrzymanie moczu wpływa w negatywny sposób na jakość życia i generuje znaczące, szeroko rozumiane koszty indywidualne i ogólne. Istnieje wiele przyczyn NTM. Niektóre z nich mogą występować czasowo i być wyleczone (zakażenia układu moczowego,zaparcia), czy podlegać modyfikacjom (przyjmowanie niektórych leków, konsumpcja kofeiny, alkoholu, napojów gazowanych, słodzików), co sprzyja odzyskaniu kontroli nad czynnością pęcherza i cewki. Inne przyczyny powodujące częste lub stałe występowanie NTM to osłabienie mięśni podpierających pęcherz i cewkę moczową lub osłabienie czy uszkodzenie mięśni zwieraczy, nieprawidłowa czynność mięśnia wypieracza pęcherza.
Wysiłkowe NTM
Cewka i pęcherz moczowy w warunkach pełnej kontroli nad nimi są utrzymywane „na miejscu” przez mięśnie dna miednicy, więzadła i tkankę łączną zlokalizowaną w miednicy kobiecej. Mięśnie dna miednicy pozostają w stałym skurczu gwarantując narządom miednicy nieprzerwanie podparcie od dołu oraz zamknięcie cewki moczowej, co jest warunkiem utrzymywania moczu w pęcherzu. Jeśli dojdzie do uszkodzenia lub osłabienia tego podparcia, czy uszkodzenia zwieraczy cewki, to w konsekwencji wzrostu ciśnienia w jamie brzusznej podczas kaszlu, kichania, tańca, fitness’u, serdecznego śmiechu, gier rekreacyjnych, czasem nawet czkawki, następuje otwarcie cewki i wyciek moczu.
Naglące NTM
Pęcherz moczowy reaguje nadwrażliwością na różną objętość zgromadzonego moczu dając niepohamowany sygnał o potrzebie jego opróżnienia, co jest nazywane parciem naglącym i świadczy o nadreaktywności mięśnia wypierającego mocz z pęcherza. Incydenty naglącego NTM mogą występować wiele razy w ciągu dnia, przy czym ilości gubionego w ten sposób moczu bywają różne, od kilku kropli do większych porcji. Naglące NTM w porównaniu z wysiłkowym NTM znacząco bardziej negatywnie wpływa na jakość życia chorych kobiet, głównie z powodu swojej nieprzewidywalnej natury upokarzającej indywidualnie i społecznie.
Nietrzymanie moczu z przepełnienia
Oznacza niemożność całkowitego opróżnienia pęcherza, w którym stale lub okresowo zalega pewna objętość moczu powodując jego przepełnienie. Pęcherz nie jest w stanie utrzymać moczu i następuje jego bezwiedny wyciek. Prostym przykładem z życia wziętym ilustrującym ten rodzaj NTM jest wyciek płynu z przepełnionej szklanki. U chorej może występować częste oddawanie moczu w nocy, osłabiony strumień moczu, oczekiwanie na rozpoczęcie oddawania moczu, oddawanie moczu małymi porcjami z uczuciem niekompletnego opróżnienia pęcherza, nawrotowe zakażenia układu moczowego.
Metody leczenia
Obecnie dostępnych jest wiele skutecznych metod leczenia, które podejmowane są po dokładnym zebraniu wywiadu, wykonaniu badań dodatkowych i określeniu typu NTM. We wstępnym postępowaniu terapeutycznym u większości chorych stosuje się metody zachowawcze (niefarmakologiczne lub/i farmakoterapię). Należy pamiętać, że niektóre ograniczenia w ogólnym stanie zdrowia chorych mogą stanowić o wysokim ryzyku leczenia chirurgicznego i w tych przypadkach możliwe jest jedynie uzyskanie złagodzenia objawów, co również przyczynia się do poprawy jakości życia cierpiących kobiet.