urologia

Czym charakteryzuje się rak pęcherza moczowego i jaka jest jego epidemiologia? Nowotwór może wystąpić w każdym wieku, jednak najczęściej jest on diagnozowany u osób po 50. roku życia. Częściej dotyka mężczyzn, ale zdarza się też u kobiet. Prawdopodobieństwo zachorowania wzrasta wraz z wiekiem, a wśród czynników ryzyka znajdują się: palenie papierosów, ekspozycja zawodowa, m.in. na aminy aromatyczne i pestycydy oraz radioterapia (chociaż stosowana jest w celach leczniczych, np. gruczołu krokowego, to może zwiększać ryzyko raka pęcherza moczowego). Jak pokazuje rejestr, do pandemii COVID-19, liczba zachorowań i zgonów w raku pęcherza moczowego wzrastała – najnowsze dane wskazują, że w 2020 r. nowych zachorowań było około 4 800 u mężczyzn i około 1 500 u kobiet, a zgonów: około 3200 i około 900. Jakie są typowe objawy raka pęcherza moczowego? Charakterystycznym i właściwie jedynym objawem jest bezbolesny krwiomocz, który może mieć różne nasilenie, czasem występować ze skrzepami i zwykle, po kilku godzinach, sam ustępuje. Niestety, pacjenci często go ignorują, opóźniając tym samym rozpoznanie choroby. Co ważne, również lekarze nie zawsze utożsamiają go z objawem nowotworu, przepisując pacjentom antybiotyk lub lek odkażający. Trzeba wiedzieć, że krwiomocz ustępuje bez względu na zastosowanie leków – zawsze jednak jest wskazaniem do diagnostyki w kierunku raka pęcherza moczowego. Jak wygląda proces diagnostyczny? Kiedy wykonuje się cystoskopię, a kiedy przezcewkową elektroresekcję guza/guzów pęcherza moczowego (TURBT)? Krwiomocz jest wskazaniem do wykonania badania ultrasonograficznego nerek, moczowodu i pęcherza moczowego. Ponadto, wykonywane jest także najlepsze badanie diagnostyczne w kierunku raka pęcherza, czyli cystoskopia, nazywana również wziernikowaniem pęcherza moczowego, którą stosuje się zarówno do diagnostyki, po leczeniu oraz kontrolnie. Następnie zalecana jest tomografia komputerowa z kontrastem jamy brzusznej i miednicy. Można też wykonać zabieg, który jest jednocześnie diagnostyką, jak i w niektórych przypadkach przekłada się na wyleczenie, czyli tzw. TURBT. Trzeba pamiętać, że nie można rozpocząć terapii, zanim nie zostanie wycięty guz łącznie z błoną mięśniową, gdyż dopiero to umożliwia ocenę, do której grupy ryzyka nawrotu kwalifikowany jest nowotwór i tym samym pozwala dobrać adekwatne leczenie. Jak wygląda dalsza ścieżka pacjenta po diagnozie? Leczenie raka pęcherza moczowego zależne jest od jego zaawansowania i stopnia złośliwości. Największą grupę pacjentów stanowią chorzy ze zdiagnozowanym rakiem nienaciekającym mięśniówkę. Aby wdrożyć konkretną terapię, kwalifikuje się chorych do jednej z trzech grup ryzyka nawrotu – stopnie prawdopodobieństwa nawrotu i progresji to: wysoki, pośredni i niski. I tak np., u chorych w grupie wysokiego prawdopodobieństwa nawrotu stosuje się terapię dopęcherzową BCG lub chemioterapię. Natomiast gdy komórki nie mają charakteru wysoce złośliwego, można obserwować chorego i okresowo wykonywać cystoskopię. Z kolei w raku pęcherza moczowego naciekającego mięśniówkę lub wychodzącego poza nią, najlepszym sposobem jest usunięcie pęcherza moczowego i prostaty u mężczyzn, a u kobiet usunięcie pęcherza moczowego i zwykle również narządów rodnych. Podczas zabiegu pobierane są również regionalne węzły chłonne, celem oceny czy występują przerzuty. Ponadto, od niedawna leczenie chirurgiczne poprzedza leczenie systemowe w postaci chemioterapii lub immunoterapii, które w efekcie ma zmniejszyć rozmiar guza. Udowodniono, że daje to lepsze efekty niż samo leczenie chirurgiczne.