Problem złego widzenia. Czy to już pora na okulary?

Problem niedowidzenia dotyczy coraz młodszych osób. Na szczęście wizyta u lekarza okulisty i dobranie prawidłowych szkieł okularowych pozwala zażegnać problem złego widzenia.

Prof. nadzw. dr hab. n. med. Andrzej Grzybowski

Specjalista z zakresu okulistyki, kierownik Katedry Okulistyki na Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, założyciel Fundacji Okulistyka 21

Jakie objawy świadczą o tym, że z naszym wzrokiem dzieje się coś złego? Co powinno nas zaniepokoić i kiedy udać się do lekarza?

Objawy, które powinny nas zaniepokoić i skłonić do wizyty u lekarza okulisty to wszelkie problemy z widzeniem. Problemy z prawidłowym widzeniem mogą być związane z wadą wzroku lub z inną chorobą oczu, aby jednak prawidłowo rozpoznać problem i dobrać dla pacjenta prawidłowe leczenie lub szkła okularowe należy wybrać się do lekarza specjalisty.

Czy problem pogarszającego się wzroku dotyczy tylko ludzi w podeszłym wieku, czy może pojawić się także u ludzi młodych, którzy dotychczas nie mieli problemów ze wzrokiem?

Problemy ze wzrokiem mogą pojawić się u każdego z nas. Najczęściej jednak do gabinetów okulistycznych trafiają osoby w średnim i podeszłym wieku, u których pojawiają się pierwsze problemy z widzeniem. W przypadku tej grupy wiekowej najczęściej mamy do czynienia z presbiopią, czyli pogorszeniem widzenia z bliskiej odległości, które wynika ze zmniejszenia lub utraty zdolności akomodacji oka. Jest to proces fizjologiczny wynikający ze starzenia się organizmu, u każdego z nas może on jednak postępować w innym tempie. W pacjentów z problemem presbiopii najczęściej stosujemy korekcję w formie szkieł okularowych. Jest to najprostszy i najwygodniejszy sposób na poradzenie sobie z niedowidzeniem. Innym rozwiązaniem jest również stosowanie soczewek kontaktowych lub wykonanie zabiegu operacyjnego. Innym problemem jest niedowidzenie u dzieci, które najczęściej pojawia się między 3. a 6. rokiem życia. Jest to schorzenie, które nieleczone może postępować i w konsekwencji w dorosłym życiu spowodować poważne problemy z prawidłowym widzeniem. Ogromne znaczenie w wykrywaniu problemów z widzeniem u dzieci mają badania przesiewowe, które odbywają się w przedszkolach i szkołach. To dzięki nim wielu młodych pacjentów trafia szybko do lekarza okulisty i rozpoczyna leczenie, które zapobiega problemom z widzeniem w dorosłym życiu.

Czy wszystkie szkła okularowe są takie same? Czym powinniśmy się kierować wybierając szkła okularowe?

Wybierając szkła okularowe powinniśmy przede wszystkim udać się do profesjonalnego salonu optycznego. Szkła powinny być odpowiednio dobrane przez specjalistę, w przypadku dorosłych może być to lekarz okulista lub optometrysta, w przypadku dzieci tylko lekarz okulista. Pod żadnym pozorem nie powinniśmy kupować okularów bez recepty bez konsultacji z lekarzem, ponieważ mogą one pogorszyć nasz wzrok.

O czym powinniśmy pamiętać nosząc okulary? Jak często powinniśmy kontrolować swój wzrok u lekarza i dobierać nowe szkła okularowe?

Osoba, która nie zauważa u siebie problemów z widzeniem powinna wykonywać badania u okulisty średnio co pięć lat. U osób noszących okulary potrzeba wizyty u lekarza może być częstsza, jest to jednak sprawa bardzo indywidualna, do lekarza powinniśmy zgłaszać się zawsze, kiedy pojawiają się u nas problemy z widzeniem. Kiedy lekarz zapisze nam okulary i będziemy stosować je po raz pierwszy, musimy się do nich przyzwyczaić. Szczególnie u osób starszych, które mają problem z widzeniem z bliska, okulary od tej pory będą towarzyszyły im w wielu codziennych sytuacjach, np. podczas zakupów. Dlatego okulary powinniśmy mieć zawsze przy sobie – tak, aby były one dla nas dostępne w każdej chwili. U dzieci z problemem niedowidzenia noszenie okularów jest koniecznością. Tylko regularne, konsekwentne zakładanie okularów codziennie jest w stanie uchronić dziecko przed problemem niedowidzenia w życiu dorosłym.

Czy można stwierdzić, który ze sposobów korekcji jest lepszy?

Dr Maciej Sokołowski

Konsultant-rzeczoznawca KRIO

Idealne połączenie

Zarówno soczewki kontaktowe, jak i klasyczne okulary przekonują do siebie silnymi atutami. Oba rozwiązania mają swoich zagorzałych zwolenników. O różnicach między soczewkami kontaktowymi i okularowymi opowiada ekspert KRIO – dr Maciej Sokołowski, optyk, optometrysta.

Tak naprawdę pytanie, co jest lepsze – soczewki kontaktowe czy okulary, jest błędnie zadane, gdyż są to produkty realizujące nieco inne założenia, a przy tym najlepiej spełniające swoją funkcję przy ich wspólnym zestawieniu – tłumaczy dr Maciej Sokołowski.

Soczewki kontaktowe są nowocześniejszą i dyskretniejszą wersją okularów, i świetnie sprawdzają się w ciągu dnia. Jednak ich aplikacja nie jest tak szybka, jak natychmiastowe założenie okularów, a często zdarza się, że oczy powinny odpocząć od soczewek kontaktowych nieco dłużej, np. przy zapaleniu spojówek. Wtedy bez okularów się „nie obejdziemy”.

W zależności od wybranego przez nas terminu ważności soczewek, musimy pamiętać o tym, aby właściwie je pielęgnować, przechowywać i odpowiednio wcześnie zdejmować. Najpopularniejsze soczewki to jedno- i 30-dniowe. Pierwsze zakładamy rano, a zdejmujemy wieczorem, następnie wyrzucamy. Drugie należy wyjąć z oka na noc i po wyczyszczeniu przechowywać w specjalnym pudełku wypełnionym płynem do soczewek. Typów soczewek jest bardzo dużo, na rynku możemy znaleźć również takie, w których można spać – istnieją modele pozwalające na korzystanie z soczewki aż do 30 dób. Co więcej, „kontakty” mogą spełniać także funkcje estetyczne. W zależności od naszych preferencji, mogą podkreślać kolor tęczówek lub nadawać im zupełnie nowy wygląd.

Styl życia

Głównym czynnikiem, który powinien dać nam odpowiedź na to, co wybrać – okulary czy soczewki kontaktowe – jest nasz styl życia. W soczewkach kontaktowych możemy robić prawie wszystko – od statycznych i spokojnych zadań biurowych po wykonywanie sportów ekstremalnych. Dają nam pewną korekcję wzroku przez wiele godzin praktycznie bez obawy o utratę czy zniszczenie.

Jeśli od soczewki wymagamy bardzo dużej precyzji, wykonywane przez nas zadania zmuszają nas do ciągłej zmiany kąta i odległości widzenia lub często zmieniamy zadania na takie, które nie wymagają korekcji – wtedy lepszym wyborem będą okulary. Te w ułamku sekundy możemy zdjąć. Osoba, która planuje drzemki w ciągu dnia lub migruje między obowiązkami, a czasem wolnym, właśnie w klasycznych okularach poczuje większy komfort.

Wszystkie dostępne rozwiązania, poprawiające jakość naszego widzenia, mają swoje mocne i słabe strony. Wykorzystanie soczewek kontaktowych na wielu płaszczyznach wydaje się lepszą propozycją, choć trzeba pamiętać, że nie każdy może ich używać. Decyzję o aplikacji soczewek kontaktowych musi podjąć specjalista: okulista lub optometrysta. Jeżeli praca pacjentów po 40 roku życia ma charakter dynamiczny i konieczne jest ostre odwzorowanie obiektów położonych daleko i blisko albo mamy złożoną wadę wzroku, wówczas okulary wyposażone w soczewki progresywne będą najlepszym rozwiązaniem. Z kolei do pracy z komputerem najlepiej sprawdzą się okulary z soczewkami degresywnymi, tzw. „biurowymi”. Także i w tym wypadku można powołać się na estetykę. Niektórzy ludzie lubią akcentować swoją urodę okularami, inni – cieszą się zakładając soczewki, gdyż tym samym ukrywają swoją wadę wzroku – dodaje dr Maciej Sokołowski.

Więcej informacji na temat wad wzroku, sposobów ich korekcji oraz specjalistycznych badań, można znaleźć w filmach edukacyjnych Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej, zrealizowanych pod merytorycznym patronatem Wydziału Fizyki Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, z udziałem optyków, optometrystów i okulistów. Materiały dostępne są pod adresem: www.krio.org.pl/filmy-edukacyjne.