Skip to main content
Home » Wzrok i słuch » Narząd wzroku na emeryturze
Wzrok i słuch

Narząd wzroku na emeryturze

Narząd-wzroku-na-emeryturze-WP
Narząd-wzroku-na-emeryturze-WP

Dr Andrzej Styszyński

Okulista, ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej

Pogarszanie się wzroku wraz z wiekiem może mieć różne podłoża. To często genetyka, wpływ innych chorób, ale w dużej mierze także nasze codziennie wybory i profilaktyka. Czy faktycznie pogorszenie wzroku na późne lata to tendencja, której nie można zapobiec? Dr Andrzej Styszyński, okulista i ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej, odpowiada na to pytanie.

Dostrzeż wadę!

W rozpoznaniu zmian wzroku bardzo ważna jest obserwacja i wzmożona koncentracja nawet na małych wadach naszego widzenia. Wszelkie rozmycia obrazu, plamki, smugi oraz zmiany w postrzeganiu barw to potencjalne zagrożenie, dosłownie, dla naszego spojrzenia na świat. Jeśli nie mamy pewności co do naszego sposobu widzenia, najlepiej o pomoc poprosić specjalistę.

Wiele starszych osób przyjmuje, że wraz z wiekiem pogorszenie wzroku to naturalne zjawisko, jednak nie do końca jest to prawdą” – komentuje Dr Andrzej Styszyński, okulista i ekspert Krajowej Rzemieślniczej Izby Optycznej. „Postęp technologiczny oraz akcentowanie tematu profilaktyki w społeczeństwie, skutecznie prowadzi do poprawy jakości widzenia osób starszych, a indywidualnie dobrana korekcja pozwala cieszyć się wyraźnym obrazem nawet w przypadku poważniejszych schorzeń” – dodaje.

Dodatkowym fundamentem profilaktyki, poza kontaktem ze specjalistą (optykiem, optometrystą czy okulistą), jest również odpowiednia dieta. Posiłki bogate w witaminy A, C i E, a także w związki takie jak np. antocyjany, pomogą utrzymać nasz aparat wzrokowy w dobrym „stanie technicznym”. Osoby starsze powinny pamiętać również o owocach i warzywach, które zawierają cenną dla oczu luteinę i zeaksantynę. Składniki te zapobiegają takim schorzeniom jak zaćma czy zwyrodnienie plamki żółtej, na które cierpią przede wszystkim seniorzy.

Najczęściej występujące wady wzroku wśród seniorów

Choć nie wszystkie z niżej wymienionych problemów dotyczą wyłącznie seniorów (presbiopia, jaskra, zwyrodnienie plamki żółtej, zaćma), to właśnie oni są na nie najbardziej narażeni. Każde z tych schorzeń charakteryzuje się zestawem cech, których nie powinniśmy bagatelizować.

Co powinno nas wyraźnie zaalarmować?

Presbiopia, zwana również starczowzrocznością. Właściwie nie jest to choroba ani wada wzroku, a naturalna konsekwencja starzenia. Z jej powodu starsze osoby przy czytaniu wyciągają rękę do przodu – litery z bliska stają się rozmazane i niewyraźne. Odległość potrzebna do wyraźnego obrazu wraz z postępem starczowzroczności zwiększa się, stąd potoczne określenie: „masz za krótką rękę do czytania”. Przypadłość ta nie jest groźna i nie powinna niepokoić, jednak tym samym powinna zmotywować nas do wizyty u specjalisty – okulisty lub optometrysty. Rozwiązaniem na tę sytuację są dwie pary okularów – jedna do czytania, druga do codziennego użytku.

Jaskra – choć nie dotyczy wyłącznie osób starszych, to najczęściej występuje właśnie u seniorów. Polega na niszczeniu nerwu wzrokowego, co prowadzi do pogorszenia, a nawet utraty wzroku. Jak być świadomym postępu jaskry? To dość trudne, zwłaszcza że nie są znane dokładne przyczyny występowania tej choroby. Niepokoić powinny światłowstręt, częste łzawienie, tęczowe przebłyski, zaciemnienia spowodowane źródłem światła lub zwiększona trudność w przystosowaniu się do ciemności. W przypadku nagłego i silnego ataku jaskry, co wiąże się z bólem oka, łuku brwiowego, a nawet bólami brzucha i wymiotami – niezbędna jest szybka reakcja specjalisty.

Zwyrodnienie plamki żółtej (AMD) jest kolejnym schorzeniem mocno związanym z wiekiem. Powodem dysfunkcji jest zaburzenie procesów plamki żółtej, znajdującej się w centrum siatkówki (odpowiada przede wszystkim za ostrość wzroku i widzenie barwne), czego konsekwencją może być nawet delikatne zaburzenie widzenia w centralnej części naszego pola widzenia. W ekstremalnych wypadkach przy tym schorzeniu może dojść do mikrowylewów. Głównym czynnikiem ryzyka jest przede wszystkim wiek, a ponadto palenie tytoniu, nieodpowiednia dieta i siedzący tryb życia, a także czynniki genetyczne.

Zaćma (katarakta) – choć to nie zasada, zaćma występuje głównie u osób w podeszłym wieku. Charakteryzuje się zmętnieniem pierwotnie przezroczystej soczewki oka, a to skutkuje niedokładnym odzwierciedleniem obrazu na siatkówce, zatraceniem ostrości, finalnie nawet ślepotą.

Co doradzi specjalista?

Kontakt z okulistą w przypadku wystąpienia którychś z powyższych objawów powinien być zdroworozsądkową rutyną” – kontynuuje Dr Andrzej Styszyński. „Nie wszystkie zmiany wzrokowe jesteśmy w stanie powstrzymać, niektóre zaburzenia widzenia są naturalną konsekwencją upływu naszych lat lub kwestią genetyki. Jednak ich skutki możemy minimalizować dzięki wczesnej profilaktyce. Np. jeszcze kilkadziesiąt lat temu osoba z zaćmą musiała borykać się z tym problemem prawie do końca życia. Dziś odpowiednio wcześnie zdiagnozowana może zostać usunięta podczas 20-minutowego zabiegu.” – dodaje.

Prognozy wykazują, iż przez najbliższe kilkadziesiąt lat liczba osób w wieku 65 lat i powyżej będzie systematycznie rosnąć, a za około 40 lat udział tych osób w społeczeństwie zwiększy się ponad dwukrotnie. Kwestia schorzeń osób starszych będzie zatem jeszcze bardziej istotna w kontekście całego społeczeństwa.

Trzeci wiek obojga oczu

Odpowiedni dobór okularów, dieta i styl życia to fundamenty naszej „gwarancji widzenia” na starsze lata. Na co jeszcze warto zwrócić uwagę w trakcie wykonywania codziennych prostych czynności? Powinniśmy unikać oświetlenia generującego duże kontrasty, a także patrzenia na zogniskowane źródła światła. Nie powinniśmy czytać przy słabym oświetleniu, gdyż to nadmiernie męczy nasze oczy. Co więcej, jeśli większość dnia spędzamy przy komputerze, należy pamiętać o systematycznych przerwach, odpowiednim kącie nachylenia monitora oraz bezpiecznej odległości naszej twarzy od ekranu.

Next article
Home » Wzrok i słuch » Narząd wzroku na emeryturze
Immunologia

Warzywa i owoce – podstawa naszej codziennej diety

Według zasad zdrowe żywienia przynajmniej połowę tego co jemy powinny stanowić warzywa i owoce w proporcjach ¼ – owoce i ¾ – warzywa. Produkty z tej grupy są niskokaloryczne, a jednocześnie bogate w witaminy i składniki mineralne oraz błonnik. Według licznych badań, częste spożywanie warzyw i owoców wiąże się z mniejszym ryzykiem rozwoju wielu chorób, a także pomaga w ich leczeniu.

Mgr-Magda-Siuba

Mgr inż. Magdalena Siuba-Strzelińska

Dietetyk, ekspert Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej NIZP-PZH. Współrealizator projektów dotyczących zwalczania nadwagi i otyłości w Polsce. Organizator konferencji i wydarzeń promujących zdrowy styl życia. Współautor publikacji z zakresu dietorpofilaktyki i dietoterapii chorób niezakaźnych. Członek Polskiego Towarzystwa Dietetyki oraz Polskiego Stowarzyszenia Osób z Celiakią i na Diecie Bezglutenowej.

Nasza tarcza ochronna, czyli warzywa i owoce

Warzywa i owoce znajdują się u podstawy Piramidy Zdrowego Żywienia zarówno dla dzieci i młodzieży, osób dorosłych, jak i osób w wieku starszym, gdyż na każdym etapie życia warzywa i owoce powinny stanowić większość tego co jemy. Warzywa i owoce to źródło bioaktywnych związków (m.in. polifenoli, glukozynolanów, fitosteroli), witamin: C, E, A (beta-karotenu), kwasu foliowego, składników mineralnych: m.in. potasu, magnezu, selenu oraz błonnika. Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym zwalczają w organizmie wolne rodniki uszkadzające komórki, działają przeciwzapalnie, regulują działanie hormonów oraz stymulują układ odpornościowy do walki z infekcjami. Wysoka zawartość błonnika wpływa na regulację pracy przewodu pokarmowego zapobiegając zaparciom.

Dieta bogata w produkty z tej grupy może przyczyniać się do zmniejszenia śmiertelności ogółem i obniżenia ryzyka zachorowania na cukrzycę typu 2, choroby układu krążenia (nadciśnienie tętnicze, udar mózgu, zawał serca), otyłość oraz niektóre nowotwory m.in. nowotwór jelita grubego.

¾ warzywa i ¼ owoce – skąd ta proporcja?

Owoce zawierają większe ilości cukrów prostych (glukoza, fruktoza), dlatego ich spożycie powinno być mniejsze niż warzyw, są również bardziej kaloryczne (większość warzyw w 100 g ma do 30 kcal, a owoców – do 60 kcal). Warto łączyć je w jednym posiłku z produktami białkowymi (np. jogurtem) czy tłuszczowymi (np. orzechami), gdyż takie połączenie w mniejszym stopniu powoduje wzrost poziomu cukru we krwi niż zjedzenie samego owocu.

Kolorowo znaczy zdrowo

Im więcej jest różnokolorowych warzyw i owoców w diecie tym lepiej. Z uwagi na wysoką zawartość korzystnych substancji, szczególnie polecane są zielone warzywa, np. szpinak, brukselka, brokuł, jarmuż, szparagi czy kapusta oraz czerwone i filetowe owoce jagodowe takie jak truskawki, borówki, maliny i porzeczki.

Zalecenia kontra rzeczywistość

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca spożywanie minimum 400 g warzyw i owoców każdego dnia. Niestety Polacy nie osiągają minimalnej rekomendowanej wartości. Według danych GUS z 2019 r. średnie spożycie warzyw i owoców, bez ziemniaków, wynosi 296 g/dzień, z czego warzyw spożywamy średnio 171 g (tyle waży 1 średni pomidor), a owoców – 125 g (tyle waży pół dużej pomarańczy). Jak wynika z tych danych, również zalecane proporcje, czyli 75 proc. – warzywa i 25 proc. – owoce nie są zachowane, gdyż owoce stanowią 42 proc. spożywanej ilości produktów z tej grupy, a warzywa jedynie 58 proc.

Jak zwiększyć spożycie warzyw i owoców – praktyczne wskazówki

Podstawowa zasada to warzywo lub/i owoc w każdym posiłku – to nawyk, który trzeba sobie wyrobić. Spożywając 4-5 posiłków w ciągu dnia, pamiętaj o dołączaniu do każdego z nich warzyw (np. pokrojony w cząstki cały pomidor do kanapki, a nie 2 plasterki), a do jednego lub dwóch – owoców (np. duże jabłko do porannej owsianki). Gdy czujesz głód pomiędzy posiłkami – warzywa i owoce będą dużo lepszym rozwiązaniem niż czekoladowy batonik, który jest jedynie bogaty w szkodliwe tłuszcze i cukier. Warzywa i owoce możesz wykorzystać do przygotowania zdrowych koktajli, past kanapkowych czy deserów.

Jeśli chcesz sprawdzić, ile jesz warzyw i owoców każdego dnia, prowadź dzienniczek i skrupulatnie notuj to co jesz. Po tygodniu będziesz wiedział, czy powinieneś jeszcze popracować nad ilością warzyw i owoców w swoim jadłospisie. W zmianie nawyków niezastąpiona będzie również pomoc wykwalifikowanego dietetyka.


Więcej informacji o dietach i zaleceniach żywieniowych w różnych chorobach można uzyskać na portalu Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej: www.ncez.pl. Natomiast z bezpłatnych porad dietetycznych przez internet realizowanych w ramach Narodowego Programu Zdrowia Ministerstwa Zdrowia można skorzystać w Centrum Dietetycznym Online NCEŻ: www.poradnia.ncez.pl.
Next article