Według statystyk rola higienistki stomatologicznej w naszym kraju jest niezwykle ważna i przyczynia się do poprawy zdrowia jamy ustnej społeczeństwa. Kompetencje zawodowe higienistki obejmują odpowiedzialność i przestrzeganie procedur klinicznych w zakresie wykonywania zabiegów profilaktyczno-leczniczych pod nadzorem i na zlecenie lekarza dentysty, pełni funkcję promotora zdrowego stylu życia, razem z lekarzem dentystą i z asystentką stomatologiczną stanowi nierozerwalny zespół medyczny w trosce o zdrowie jamy ustnej.

Higienistką czy higienistą można zostać po ukończeniu dwuletniej szkoły policealnej lub trzyletnich studiów licencjackich na wydziale lekarskim. W Polsce zawód ten istnieje od 1975 roku, a higienistka pracuje w publicznych lub prywatnych klinikach i gabinetach stomatologicznych, a nawet w kilku krajach Europy może prowadzić samodzielny gabinet, oferując swoje usługi z zakresu higienizacji: oczyszczania zębów z osadów i z kamienia nad- i poddziąsłowego: skalingu, root planingu, piaskowania, polishingu i profilaktyki fluorkowej.

Higienistka prowadzi edukację zdrowotną, promocję i profilaktykę stomatologiczną docierając do różnych grup społecznych. W pracy stosuje nowoczesny sprzęt stomatologiczny spełniający najwyższe wymagania. Głównie wykonuje: wstępne badania diagnostyczne, higienizację złogów nazębnych, dobiera środki do utrzymania zdrowia jamy ustnej w zależności od wieku i potrzeb terapeutycznych pacjentów, prowadzi porady co do racjonalnego sposobu odżywiania i wpływu na stan zdrowotny narządu żucia, poprzez dobór odpowiednich pokarmów i napoi czy wyrównania niedoborów pokarmowych wpływających na stan dziąseł, przyzębia i pH błony śluzowej jamy ustnej.

Higienistka w zaleceniach powinna pokazać pacjentowi jak oczyszczać zagłębienia anatomiczne bruzd zębów, przestrzenie styczne zębów przeciw osadzaniu się osadów i kamienia, demonstrując metody szczotkowania zębów na modelu, w jamie ustnej u pacjenta, przy użyciu szczoteczek oraz przyborów pomocniczych do nitkowania przestrzeni zębów, czyszczenia języka, nauką masażu dziąseł, i przed lustrem.

W pracy z pacjentem wykorzystuje się kamerę wewnątrzustną, filmy, plakaty, model zęba, typodont szczęki i żuchwy. Środki te skracają proces nauczania, pozwalając w krótszym czasie zmienić nawyki (jeśli są złe), aby lepiej zadbać o stan zdrowia jamy ustnej i profilaktykę przeciwnowotworową.

Ważnymi celami promocji zdrowia jamy ustnej to dbanie o zęby by utrzymać je sprawne przez całe życie, kontrola spożycia cukrów i optymalne użycie fluoru. Poleca się dostępne na rynku polskim szczoteczki, pasty, nitki, irygatory, płukanki, testy ślinowe do wykrywania zaburzeń pracy ślinianek i zakażeń bakteriami, tabletki do wybarwiania osadu nazębnego. Bakterie bytujące w płytce nazębnej negatywnie wpływają na cały organizm człowieka. Udowodnione jest, że bakterie mają ścisły związek z chorobami układu krążenia, zwiększają ryzyko powikłań w przebiegu cukrzycy. Polskie dane epidemiologiczne wskazują, że choroby przyzębia są bardzo rozpowszechnione w społeczeństwie polskim. Rzetelna praca higienistki jest jednym z najbardziej skutecznych sposobów uzyskania przewidywalnych wyników leczenia chorób przyzębia.

Rola higienistki w badaniu, kontroli higieny i motywowaniu pacjenta jest zatem kluczowa dla osiągnięcia przez pacjenta satysfakcjonującego stanu zdrowia jamy ustnej i zdrowia całego organizmu.

Podsumowując: pamiętaj „Zdrowie zaczyna się w jamie ustnej!”.

Piśmiennictwo:
1. Felton A., Chapman A., Felton S.: Zdrowie jamy ustnej. Edukacja i promocja, PZWL, Warszawa, 2011.
2. Grzyśka D. i in.: Vademecum asysty dentystycznej. Profilaktyka w gabinecie. Elamed, Katowice 2015.
3. Jańczuk Z.(red.): Podręcznik dla asystentek i higienistek stomatologicznych. PZWL, Warszawa, 2006.
4. Jańczuk Z., Banach J.: Choroby błony śluzowej jamy ustnej i przyzębia. PZWL, Warszawa, 2004.
5. Jurczyński W.: Rola higienistek stomatologicznych w leczeniu zapaleń przyzębia. Medycyna praktyczna-stomatologia, 2013, 4, 82-84.
6. Matuszewska A.: Higienistki i asystentki stomatologiczne w krajach Unii Europejskiej oraz państwach kandydujących. Edukacja, uprawnienia, zakres działalności cz. II w: Asysta dentystyczna. Elamed, Katowice, 2014,1, 31-37.
7. Olczak-Kowalczyk D., Kaczmarek U. (red.).: Stanowisko polskich ekspertów dotyczące indywidualnej profilaktyki fluorkowej u dzieci i młodzieży. PTSD Colgate, Warszawa, 2015.
8. Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach .Dz. U. z 2012 r. poz. 184.
9. Załącznik do rozporządzenia MEN z dnia 31 marca 2017 r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach, poz. 860.