Prof. dr hab. n. med. Adam Antczak
Przewodniczący Rady Naukowej Ogólnopolskiego Programu Zwalczania Grypy, Kierownik Kliniki Pulmonologii Ogólnej i Onkologicznej, Uniwersytet Medyczny w Łodzi
Jedną z groźniejszych chorób, która dotyka osoby starsze jest grypa. Przenoszona drogą kropelkową i za pomocą rąk rozprzestrzenia się niezwykle łatwo. Często źle zdiagnozowana z powodu niecharakterystycznych objawów i traktowana jak zwykłe przeziębienie, prowadzi do groźnych dla zdrowia powikłań.
Szczepienia przeciw grypie chronią przede wszystkim przed powikłaniami, i aż o 67 proc. zmniejszają ryzyko zgonu wśród osób starszych. Osoby powyżej 50 roku życia to jedna z grup ryzyka najbardziej narażona na zachorowanie na grypę i związane z tym powikłania pogrypowe. Grypa występuje u ludzi w każdym wieku, jednak szczególnie narażone są osoby dorosłe w wieku 65 lat lub starszym. To właśnie seniorzy są obarczeni taką liczbą schorzeń, że stanowią najliczniejszą grupę pacjentów lekarza pierwszego kontaktu. Ryzyko zachorowania na grypę wzrasta również u osób z chorobami przewlekłymi (takimi jak przewlekłe choroby serca, płuc, nerek, wątroby lub krwi oraz cukrzyca) lub chorobami, które powodują osłabienie układu odpornościowego. Im więcej chorób przewlekłych u jednego człowieka tym ryzyko powikłań oraz zagrożenie śmiercią staje się wyższe! Statystyki podają, że aż 80 proc. zgonów spowodowanych ostrą infekcją oraz jej następstwami dotyczy osób powyżej 60 roku życia.
Wyróżnia się 4 typy wirusów – A, B oraz C i D. Dla ludzi niebezpieczne są Ai B. Okres wylęgania wynosi od 1 do 4 dni, a chory może być źródłem zakażenia dla innych jeszcze przez kilka dni po ustąpieniu objawów.
Najczęstsze powikłania grypy dotyczą układu oddechowego i są to: zapalenie płuc, zatok obocznych nosa, krtani i oskrzeli. Mogą wystąpić groźne powikłania ze strony układu krążenia, takie jak zapalenie mięśnia sercowego czy zaostrzenie choroby wieńcowej powodujące nagły zgon.
Najskuteczniejszą metodą uniknięcia zachorowania na grypę jest szczepienie. Sczepienia są dla wszystkich realną korzyścią. Pozwalają uniknąć powikłań oraz zmniejszyć ryzyko zgonu, istotnie również chronią przed poniesieniem kosztów leczenia powikłań i samej choroby zarówno indywidualnych jak i tych ponoszonych przez państwo. Warto więc poddać się szczepieniom i zabezpieczyć się przed najbliższym sezonem grypowym.
Według wytycznych Światowej Organizacji Zdrowia poziom wyszczepialności wśród osób starszych powinien wynosić 75 proc., taki poziom osiągają m.in. Wielka Brytania czy Holandia. Niestety Polska jest na jednym z ostatnich miejsc w Europie pod względem wyszczepialności seniorów.
Warto poddawać się szczepieniom, tym bardziej, że od tego roku Polacy mają możliwość skorzystania ze szczepionek czterowalentnych przeciw grypie, które stanowią najszerszą możliwą ochronę. Szczepionki te zawierają w swoim składzie antygeny dwóch szczepów wirusa grypy typu A i dwa wirusa grypy typu B. Dzięki temu szczepionka najszerzej chroni przed konsekwencjami choroby.
Zaszczepić się można zawsze. Szczyt zachorowań na grypę ma miejsce między styczniem a marcem. W związku z tym, najlepiej jest wykonać szczepienie jeszcze przed rozpoczęciem sezonu epidemicznego, gdy tylko szczepionki będą dostępne w aptekach. Jedna dawka szczepionki jest w stanie zabezpieczyć pacjenta przeciw grypie na cały rok.