Prof. dr hab. med. Barbara Rogala
Uniwersyteckie Centrum Kliniczne Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Chair of Ethics Comittee of EAACI European Academy of Allergology and Clinical Immunology, członek Sekcji Terapii Biologicznej EAACI
Astma jest uciążliwą chorobą przewlekłą. Ciężkie zaostrzenie astmy jest stanem zagrażającym życiu. Przełomowym postępem w leczeniu wielu chorób jest terapia biologiczna. Leki te mają również zastosowanie w astmie. Czy pacjenci w Polsce mają dostęp do najnowocześniejszej terapii? Jak wyglądają standardy polskie na tle światowych?
Postęp w medycynie, którego wyrazem jest terapia biologiczna astmy, dokonał się dzięki rozwojowi biotechnologii, inżynierii genetycznej i stałemu pogłębianiu wiedzy dotyczącej patomechanizmu chorób. Wiele ośrodków w Polsce prowadzi to leczenie. Mamy do dyspozycji leki biologiczne o różnym mechanizmie działania co umożliwia zastosowanie optymalnego leku biologicznego u danego chorego. Wielu z nas, lekarzy w Polsce, ma bardzo dobre, wieloletnie doświadczenie dotyczące tego rodzaju leczenia, które przekonuje o wysokiej skuteczności i bezpieczeństwie terapii biologicznej. Nasze polskie doświadczenie jest w pełni spójne z wynikami obserwacji w innych krajach świata.
Dlaczego leczenie biologiczne jest ważne w przypadku takich chorób jak astma?
Jest to o tyle ważne, że terapię tą stosuje się u chorych na astmę ciężką, która stanowi ryzyko zaostrzenia choroby prowadzącej do ostrej niewydolności oddechowej. Co więcej, chorzy na astmę ciężką, niezależnie od przewlekłego stosowania kortykosteroidów wziewnych (bezpiecznych i skutecznych w lżejszych postaciach choroby) często muszą stosować kortykosteroidy doustne albo dożylnie. Takie postępowanie stanowi ryzyko występowania niepożądanych skutków ubocznych. Zastosowanie leków biologicznych, skutecznie zapobiega zaostrzeniom i pozwala na odstawienie kortykosteroidów ogólnoustrojowych. Jednocześnie terapia biologiczna wygasza objawy astmy. O tym przekonują zarówno wyniki badań, jak i doświadczenie kliniczne.
Jak wygląda obecnie dostęp chorych na astmę do terapii biologicznej?
Leki te są w pełni finansowane przez NFZ, w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Dlatego też każdy chory ma dostęp do tego typu terapii. Kwalifikacja do leczenia biologicznego jest oparta na określonych zasadach, które warunkują skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Chory kwalifikujący się do leczenia biologicznego to chory na ciężką postać astmy, w przebiegu której występują zaostrzenia bądź też konieczność przyjmowania kortykosteroidów działających ogólnoustrojowo. Ocena uczulenia na alergeny wziewne umożliwia dobór odpowiedniego dla danego chorego leku biologicznego.
Jak istotna jest edukacja i budowanie świadomości w zakresie leczenia biologicznego astmy ciężkiej wśród zarówno pacjentów jak i lekarzy różnych specjalności?
Jest to niezwykle ważne. Powinno się informować pacjentów w tego typu możliwości leczenia. Każdy chory powinien wiedzieć, że terapia biologiczna jest dostępna dla wszystkich wymagających tego sposobu leczenia, jest bezpieczna i skuteczna. Jak wynika z naszych obserwacji, pacjenci wielu poradni specjalistycznych mają taką wiedzę. Trzeba ją jednak dostarczać także do mniejszych ośrodków, gdzie ta świadomość jest niższa. Bardzo ważną rolę w szerzeniu tych informacji odgrywają m.in. media.
Warto podkreślić, że cenna jest także współpraca w tym zakresie pomiędzy lekarzami POZ a specjalistami zajmującymi się leczeniem ciężkiej postaci astmy. Alergolodzy, pulmonolodzy i lekarze Podstawowej Opieki Zdrowotnej powinni współpracować, aby zapewnić każdemu choremu kwalifikującego się do tego typu leczenia możliwość zastosowania terapii biologicznej, która umożliwia wielu chorym na ciężką astmę normalną aktywność życiową