Skip to main content
Home » Zęby » Dług zdrowotny w kontekście stomatologii – czym jest to zjawisko?
zęby

Dług zdrowotny w kontekście stomatologii – czym jest to zjawisko?

dług
dług

Andrzej Cisło

Lekarz dentysta, wiceprezes Naczelnej Rady Lekarskiej

Próchnica według specjalistów jest pandemią, nad którą trudniej zapanować, ponieważ przechodzi skrycie, bezobjawowo. Co można zatem zrobić, by jej przeciwdziałać i skutecznie ją leczyć?

Czym jest dług zdrowotny w stomatologii?

Długiem zdrowotnym nazywamy cały zakres niezrealizowanych i przesuniętych na później wizyt z konieczności wynikających z okresu pandemii oraz wszystkie wynikłe z tych opóźnień konsekwencje dla zdrowia. Współczesna stomatologia oferuje niewiarygodne wręcz techniki przywracania funkcji układu stomatognatycznego. Każdy stomatolog powie jednak bez cienia wahania, że nic nie zastąpi własnego, żywego zęba. Warto wiedzieć, że próchnica również jest pandemią i jest to przeciwnik bardzo groźny, gdyż potrafi rozwijać się skrycie. Niezwykle łatwo, szczególnie w dzieciństwie czy w okresie młodzieńczym, doprowadzić nie tyle do rozległych braków (to zdarza się rzadko), ale do naruszenia pewności naszego uzębienia, które ma nam służyć w komplecie do późnych lat. Ta kompletność, czyli liczba posiadanych zębów, ma ogromne znaczenie, gdyż strata każdego kolejnego wywołuje kaskadową reakcję w postaci zaburzeń zgryzowych oraz utraty kości po usuniętym zębie, co wpływa w niedługim czasie na kondycję zębów sąsiednich.

Nie można liczyć na to, że nagle wymyśli się nowy sposób zaspokajania potrzeb zdrowotnych w stomatologii, że nagle rzuci się środki finansowe np. na szkoły albo stworzy się jakiś inny alternatywny system opieki. Nikt nie będzie chciał pracować, wiązać się na długie lata z systemem, który ciągle się zmienia, a wszelkie zmiany są po to, aby ukryć niedofinansowanie poprzedniej wersji systemu.

Czy za dług zdrowotny w stomatologii możemy winić pandemię?

Myślę, że sama pandemia nie odcisnęła takiego piętna na stomatologii jak inne czynniki. Liczba wykonywanych świadczeń nie zmieniła się gwałtownie. Oczywiście, było ich mniej, ale nie doszło do zapaści w tym sektorze. Bardziej winiłbym niepewność jutra, z jaką mamy do czynienia w lecznictwie publicznym – coraz więcej lekarzy stomatologów rezygnuje z umów z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Jeśli na ten obraz biologii i mechaniki jamy ustnej, o których wspomniałem na wstępie, nałoży się perspektywę utraty dostępności do podstawowej, profesjonalnej opieki stomatologicznej, to skutki takiego długu mogą być opłakane. Tyle że nie ujawnią się zaraz, a będą rozciągnięte w czasie.

Co musi się zmienić w tej kwestii?

Sposób jest prosty – trzeba porzucić myślenie o tym, że na stomatologii można zaoszczędzić. Dlatego z takim niepokojem patrzymy na brak chęci do postawienia publicznej stomatologii na nogi. Gabinety będą rezygnowały z umów. To sukcesywnie, nie w postaci masowych wypowiedzeń, ale następuje. Potem będzie bardzo trudno odtworzyć ten potencjał. To nie jest sfera produkcyjna, gdzie brakujące komponenty z Europy można zastąpić azjatyckimi (i na odwrót). Kontakt pacjenta z lekarzem to rzecz unikalna.

Next article
Home » Zęby » Dług zdrowotny w kontekście stomatologii – czym jest to zjawisko?
zęby

Problemy stomatologiczne pacjentów w wieku senioralnym

Prof. dr hab. n. med. Agnieszka Mielczarek

Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Stomatologii Geriatrycznej (PTSG), kierownik Zakładu Stomatologii Zachowawczej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego

Prognozy demograficzne sugerują, że wkrótce odsetek osób starszych w populacji polskiej znacznie wzrośnie. Wydłużający się okres życia i zachowanie naturalnego, nawet resztkowego uzębienia do późnej starości zwiększy zapotrzebowanie na świadczenia w zakresie gerostomatologii. WHO uważa zdrowie jamy ustnej za jeden z najważniejszych elementów „aktywnego starzenia”, który zapewnia odpowiednią jakość życia.

Zmiany w jamie ustnej seniora manifestują się zaburzeniami wydzielania śliny, próchnicą zębów, przewlekłym zapaleniem tkanek przyzębia, chorobami nowotworowymi, zespołem pieczenia w jamie ustnej czy kandydozą błony śluzowej. Dane epidemiologiczne sugerują, że stan zdrowia jamy ustnej polskich seniorów jest niezadawalający, szczególnie w porównaniu z innymi krajami Europy Zachodniej.

Seniorom towarzyszy wielochorobowość i polifarmakologia. Osoby starsze przyjmuje leki ordynowane przez lekarza, a dodatkowo ogólnodostępne witaminy, leki przeciwbólowe czy suplementy. Ich interakcja jest nieprzewidywalna i prowadzi często do nasilenia objawów chorobowych w jamie ustnej, szczególnie w obrębie błony śluzowej języka czy policzków.

Brak działań profilaktycznych i zaniedbanie leczenia stomatologicznego skutkuje stopniową utratą zębów, zaburzeniami zwarcia, patologicznym starciem uzębienia resztkowego, a w dalszej perspektywie prowadzi do bezzębności. Do niedawna, głównym celem gerostomatologii było odtworzenie funkcji narządu żucia. W polskich realiach oznaczało to wykonanie ruchomych protez akrylowych, refundowanych w ramach świadczeń gwarantowanych przez NFZ. Nie jest to jednak standard obowiązujący w nowoczesnej stomatologii. Gerostomatologia oferuje obecnie całą gamę procedur, w tym zabiegi z zakresu stomatologii estetycznej, endodoncji, periodontologii, implantologii czy ortodoncji. Bariera ekonomiczna często ogranicza dostęp do tego typu leczenia. Koszyk refundowanych świadczeń stomatologicznych dedykowanych seniorom jest bowiem bardzo ubogi. Osoby z ograniczoną sprawnością motoryczną mają również problem z dotarciem do gabinetu i korzystaniem ze świadczeń stomatologicznych. Gorsza sprawność manualna obniża skuteczność zabiegów higienicznych w obrębie jamy ustnej, co może zaostrzyć objawy chorobowe.

Obecnie lekarz dentysta pełni często rolę lekarza pierwszego kontaktu. Ma możliwość wczesnego wykrywania chorób jamy ustnej, ale również schorzeń ogólnoustrojowych, które się w niej manifestują. Pacjenci bezzębni nie są zwolnieni z obowiązku okresowych wizyt u lekarza dentysty. W populacji osób starszych jest bowiem podwyższone ryzyko wystąpienia w jamie ustnej chorób potencjalnie złośliwych oraz nowotworów.

Dysfunkcja układu stomatognatycznego ma również wpływ na sposób odżywiania – generuje niedobory pokarmowe oraz problemy w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego. Rehabilitacja i odtworzenie prawidłowej funkcji żucia poprawia krążenie krwi w mózgu i wpływa na zachowanie funkcji poznawczych.

Należy zatem zintensyfikować działania profilaktyczne i edukacyjne na potrzeby polskich seniorów, w tym pacjentów hospitalizowanych i rezydentów domów opieki. W proces ten należy zaangażować całe środowisko medyczne – lekarzy rodzinnych, lekarze geriatrów, zespoły stomatologiczne, średni personel medyczny oraz asystentów i opiekunów osób starszych.

Konieczne jest również uświadamianie pacjentom i ich opiekunom istotnego wpływu stanu zdrowia jamy ustnej na zdrowie całego organizmu. Seniorzy objęci stałą opieką stomatologiczną mają szansę na większą samodzielność, lepszą jakość życia i dłuższe życie w zdrowiu.

Next article